Τράπεζα Ἰδεῶν - Μακεδονικός Αγώνας

: Ιων Δραγούμης; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 16 Οκτωβρίου 2014; Εμφανίσεις: 1466

Ίωνος Δραγούμη: Ο θάνατος του παληκαριού

pavlos melas 02

Παύλος Μελάς

…Ο χειμώνας ήρχουνταν βαρύς από πάνω.

Από την Ελλάδα, αφήνουν το Μίκη Ζέζα χωρίς βοήθεια, ενώ τους παρακαλεί κάθε μέρα να του στείλουν και τους αρχηγούς που του έταξαν και τα όπλα, γιατί βλέπει πως ένας άνθρωπος, και σιδερένιος αν είναι, μόνος δεν μπορεί να τα προφθάση όλα.

Κάποτε, πριν έλθη, πίστευε πως στο χέρι του ήταν να κάμη μόνος ό,τι έπρεπε να γίνη.
Η κούραση πλακώνει που και που την ψυχή του τώρα.
Βάλσαμο του πόνου είναι η θύμηση μονάχα του σπιτιού του και τα γράμματα από κει, που τον εγκαρδιώνουν.

Και γράφει της γυναικός του σ’ ένα από τα τελευταία του γράμματα:

«Πότε σας συλλογίζομαι και σας επιθυμώ με πόθον ακατάσχετον, πότε πάλι είμαι ενθουσιασμένος και αισιόδοξος, πότε απογοητευμένος αλλ’ οπωσδήποτε πάντοτε πάσχων τόσον πολύ ηθικώς, ώστε λησμονώ τους σωματικούς κόπους και πόνους».

Και κάποτε στην άπονη μοναξιά, που βρίσκεται, σα να προβλέπη το θάνατο:

«Σε φιλώ άλλην μίαν φοράν και σου εύχομαι, αγάπη μου, ευτυχίαν και χαράν εις τον βίον σου.

Την νύκτα εις τα λημέρια μας όταν τυχόν φανή ενα άστρο σου στέλλω χίλια φιλιά…»

Η ιστορική φωτογραφία, που τράβηξε στα 1902 ο Παύλος Μελάς την ήμερα που θα φευγε ο Ιων Δραγούμης ως υποπρόξενος για το Μοναστήρι. Ο πατέρας του Στέφανος Δραγούμης του δίδει οδηγίας και συστατικάς επιστολάς

Ένα άστρο στον ουρανό είναι το μόνο πράγμα που απόμεινε να μπορούν την ίδια στιγμή να βλέπουν και οι αγαπημένοι του και να τον πείθη πως ζούν ακόμη μ’ αυτόν στον ίδιον κόσμο.

Μια βραδυά έφθασαν σ’ ένα χωριό μουσκεμένοι από τη βροχή και κατακουρασμένοι από μακρύ και δύσκολο δρόμο.

Ο αρχηγός μοίρασε τα παιδιά του σε μερικά σπίτια για να στεγνώσουν και να κοιμηθούν καλά’ και ο ίδιος πήγε σ’ ένα σπίτι με τέσσερεις άλλους.

Μόλις κάθησε, ρώτησε το σπιτονοικοκύρη αν ήξερε που βρίσκουνταν έκείνη την ήμέρα ο καπετάν Ευθύμης, και εκείνος αποκρίθηκε πως ήταν στο Zέλοβο.

Τότε ζήτησε να βρούν κανέναν άνθρωπο να στείλουν με γράμμα στο Ζέλοβο.

Έφεραν δύο χωριανούς και έγραψε ο αρχηγός το γράμμα στον Εύθυμη λέγοντας του να έλθη ως έξω από τη Στάτιτσα την άλλη μέρα για ν’ ανταμωθούν.

Οι χωρικοί πήραν το γράμμα κ’ έφυγαν.

Το πρωί ήρθαν χωριάτες να δουν τον καπετάνιο’ τους ρώτησε για το χωριό, για τις δουλιές τους και αν περνά στρατός από κει αποκρίθηκαν πως στρατός μένει σ’ ένα άλλο χωριό μακρίτερα.

Έπειτα παράγγειλε να ετοιμάσουν ένα σφαχτό και να το μοιράσουν στα σπίτια, που έμεναν τα παιδιά’ στο δικό του τραπέζι κράτησε δυό προεστούς να φάγουν μαζί’ το απόγεμα πήγαν οι δυό αυτοί χωριανοί να μηνύσουν και τους άλλους να έλθουν και αυτοί κατά το βράδυ να τους μιλήσει ο καπετάνιος.
Έξαφνα μπαίνει η σπιτονοικοκυρά και λέγει πως μια γριά είδε στρατό στο δρόμο από το Κονομπλάτι.

— Aϊ, θα περάση, είπε ο Παύλος.

Σε λίγο πάλι έρχεται η γυναίκα και λέγει πως ο στρατός ζύγωσε στο χωριό. Σηκώθηκαν, πήγαν στα παράθυρα και είδαν στρατιώτες μέσα στο χωριό σκορπισμένους.
Αμέσως ο αρχηγός μηνά στα καταλύματα να είναι έτοιμοι, μα να μην κουνηθή κανένας.

Έπειτα από λίγα λεπτά έρχονται δυό γυναίκες και λέγουν πως ο στρατός τράβηξε κατά τον απάνω μαχαλά, και, αν θέλουν, να φύγουν.

Έρχονται και άλλες γυναίκες σταλμένες από τα καταλύματα και ρωτούν τι να κάμουν, να φύγουν;
να πυροβολήσουν;

Ο αρχηγός τους μήνυσε να μην πυροβολήση κανείς χωρίς να διατάξη αυτός, τίποτε να μην κάνουν παρά να μείνουν στη θέση τους.

Έρχονται πάλι γυναίκες και λέγουν πως ο στρατός κατεβαίνει προς τα κάτω. Ο αρχηγός είχε πιάσει το παράθυρο μ’ ένα χωριανό και κοίταζε είδε μερικούς στρατιώτες που πήγαιναν στο αντικρυνό κατάλυμα’ άρχισαν οι στρατιώτες να χτυπούν με τους κόπανους στην πόρτα του σπιτιού, άλλα καμιάν απάντηση δεν έλαβαν’ άρχισαν να χτυπούν δυνατώτερα, φωνάζοντας:

— θα κάψουμε το σπίτι…

Σηκώνει ο άρχηγός το τουφέκι του και πυροβολεί’ ο χωριανός που ήταν κοντά του τραβά και αυτός’ αρχίζουν και από το αντικρυνό κατάλυμα να πυροβολούν.

Οι Τούρκοι σκόρπισαν’ πιάνουν όμως θέσεις και πυροβολούν και αυτοί.

pavlos melas 03

Νάουσα, Σκάλα σπιτιού.

Οι πυροβολισμοί κόπηκαν’ ο αρχηγός με τους δικούς του κατεβαίνει κάτω στην αυλή του σπιτιού και μπαίνουν σ’ ένα μικρό στάβλο, γιατί επάνω δεν ήταν ασφαλισμένοι. Στάθηκε στην πόρτα και βλέπει ένα στρατιώτη, που έρχεται κατά την αυλή τραβά και ο στρατιώτης πέφτει ένα από τα παλληκάρια του βγαίνει και παίρνει το τουφέκι του σκοτωμένου.

Άρχισε να νυχτώνη ο αρχηγός προσεχτικά βγαίνει έξω με δυό από τα παιδιά του’ οι άλλοι μένουν μέσα, προσμένοντας.

Ακούσθηκε μια τουφεκιά και ύστερα μια φωνή:

— Με χτύπησαν, παιδιά.

Ήρχουνταν πίσω ο άρχηγός κατά το στάβλο μπήκε μέσα και κάθησε σε κάτι άχυρα’ φώναξε ένα από τους συντρόφους του και, βγάζοντας από το λαιμό το σταυρό που φορούσε είπε:

— Να το δώσης στη γυναίκα μου και το τουφέκι στον υίό μου να πης ότι το καθήκον μου το έκαμα…

Ξεζώσθηκε κ’ έπεσαν λίρες από το κεμέρι του που το είχε τρυπήσει το βόλι’ φάνηκαν αίματα’ άρχισαν πόνοι’ και έλεγε:

— Σκοτώστε με, βρε παιδιά’ πως θα μ’ αφήστε στους Τούρκους ;..

Όσο περνούσε η ώρα τόσο πονούσε δυνατώτερα όταν τον συνέπαιρνε δυνατός ο πόνος, σχεδόν βογγούσε και έλεγε:

— Πονώ, σκοτώστε με… Καί πάλι: σκοτώστε με…

Και άλλοτε ωνόμαζε τα παιδιά του.

Ο σύντροφος, που είχε έλθει κοντά του, είπε:

— Καπετάνιε, δε σ’ αφήνουμε στους Τούρκους.

Και έσκυψε και τον εφίλησε στο στόμα’ τα χείλη του ήταν ψυχρά. Και πάλι τον συνεπήραν οι πόνοι δυνατοί κ’ έλεγε όλο πιο σιγανά:

— Πονώ, σκοτώστε με!…

Δεν μπορούσε πιά να κουνηθή από τη θέση του ούτε τα παιδιά του δεν ωνόμαζε τώρα ως που δεν ακούσθηκε πιά φωνή…

Οι Τούρκοι φοβούνταν να προχωρέσουν στο σκοτάδι έμειναν στις θέσεις, που είχαν πιάσει, περιμένοντας το πρωί.

Ακούσθηκαν πάλι πυροβολισμοί κατά το αντικρυνό σπίτι και αμέσως έπειτα μπαίνει ένας άνθρωπος μεσ΄ στο στάβλο ντυμένος χωριάτικα’ το ρωτούν από που είναι και τι ήλθε’ αποκρίνεται πως έβοσκε τα αγελάδια του και οι στρατιώτες τον πήραν με τη βία να τους οδηγήση’ άπό τις τουφεκιές φοβήθηκε και ήρθε μέσα.

Γύρισε ένας και είπε σιγά στους άλλους:

— Δεν είναι από δω αύτός, θα είναι Βούλγαρος. Αυτός μας πρόδωσε, θέλει κόψιμο.

Ένας άλλος είπε:

— Σταθήτε, βρε παιδιά, δεν ξέρουμε τι άνθρωπος είναι.

Με τις φοβέρες τον έβαλαν και πήγε άθελα να κοιτάξη αν άπό την άλλη μεριά του σπιτιού, πίσω από τον τοίχο, είναι στρατιώτες’ πήγε ως στη γωνιά και γύρισε πίσω’ δεν είδε κανένα. Αποφάσισαν να φύγουν. Κατά τα μεσάνυχτα διώχνουν τον άνθρωπο, πηδούν τον τοίχο με προσοχή να μην κάμουν ταραχή και φεύγουν κρυφά κατά το βουνό μες΄ στο σκοτάδι.

Αντίγραφον τηλεγραφήματος

Ο Πρόξενος Μοναστηριού

Προς

Το Υπουργείον Εσωτερικών

Παρελθούσαν Τετάρτην 13 τρέχοντος (‘Οκτωβρίου) ημετέρων εύρεθέντων εν χωρίω Στάτιτσα, στρατιωτικόν απόσπασμα ελθόν εκ Κονομπλατίου (το αύτό πιθανώς όπερ έστάλη εκ Φλωρίνης εις Νερέτι προς καταδίωξιν ήμετέρας και βουλγαρικής συμμορίας) περιεκύκλωσε Στάτιτσαν, και περί ώραν 5 μ.μ. ήρξατο πυρός κατά των ήμετέρων.

Ήμέτεροι άπήντησαν γενναίως, μετά δίωρον δε ανταλλαγήν πυροβολισμών, απεφάσισαν επιχειρήσουν έξοδον.

Παύλος Μελάς ώρμησε πρώτος έπίκεφαλής τούτων, οπότε σφαίρα τουρκική πλήξασα αυτόν κατά την οσφυακήν χώραν, ετραυμάτισε θανασίμως.

Σύντροφοί του τον απέσυραν εντός χωρίου και εναπέθεσαν παρακειμένφω οικίσκω ένθα μετά ημίσειαν ώραν, διαρκούσης πάντοτε συμπλοκής, έθνικός ήρως ησύχασε.

Υπαρχηγός Πύρζας παρέλαβε σακκίδιον αυτού μεθ’ όλων εν αυτώ εγγράφων, επιστολών, ως και τα λοιπά επ΄ αυτού αντικείμενα, άτινα σταλέντα μοί διά προσώπου εμπιστοσύνης, Ίσως λάβω σήμερον.
Απέστειλα διά πρωινής Αμαξοστοιχίας πρόσωπον εμπιστοσύνης Πισοδέριον όπως πληροφορηθεί περί ταφής Μελά.

Απόσπασμα επιστολής

Κύριον Ίωνα Δραγούμην

Αθήνας

Εν Μοναστηρίω τη 20η Οκτωβρίου 1904

…Επανήλθον εκ Ζελόβου και Πισοδερίου, όπου μετέβην τη παρελθούση Κυριακή 17 ισταμένου, κατόπιν της αυθημερόν ληφθείσης θλιβεράς αγγελίας περί του θανάτου του πολυκλαύστου Παύλου Μελά και της ανατεθείσης μοι εντολής υπό του διευθύνοντος το ενταύθα Β. Προξενείον κ. Φ. Κοντογούρη, όπως μεριμνήσω περί του ενταφιασμού αυτού… είχε ληφθή εγκαίρως φροντίς υπό των ορθοδόξων χωρικών Στατίτσης περί ενταφιασμού αυτού εις μέρος ασφαλές…

Περί την 3 μετά μεσονύκτιον ώραν επωφελούμενος της πυκνής ομίχλης ήτις μας περιέβαλλε, και του σκότους της νυκτός, εξήλθον εκ Πισοδερίου και κατηυθύνθην εις Ζέλοβον..

όπου ήλπιζον να συναντήσω τα ενταύθα καταφυγόντα μέλη της ομάδος του αοιδίμου Μελά, μετά το ατύχημα της Στατίτσης, αλλ’ ατυχώς εύρον μικρόν μόνον σώμα εξ 9 ανδρών αποτελούμενον, υπό την οδηγίαν του γνωστού σοι Παύλου Κύρου, εκ Ζελόβου…

ούτος έσπευσε ν’ αποστείλη ένα νέον εκ του χωρίου Στατίτσης, τον οποίον ο μακαρίτης είχεν εις την υπηρεσίαν του ονόματι Ντίναν, μετημφιεσμένον, εις Στάτιτσαν, όπως παραλάβη και μεταφέρη κρυφίως το νεκρόν σώμα…

Μετά δύο ώρας ο νέος επανήλθε λίαν τεταραγμένος, ον λαβών κατ΄ ιδίαν εξήτασα και ήκουσα ότι μόλις είχεν αρχίσει το έργον της εκταφής ανηγγέλθη αθτώ ότι ισχυρόν στρατιωτικόν απόσπασμα διηυθύνετο προς το χωρίον.

«Έσπευσα τότε ν’ αποκόψω την κεφαλήν του αρχηγού μου, »
την οποίαν περιτυλίξας Ακολούθως εις λευκόν τι πανίον
» εκρυψα έντός του σάκκου μου, είτα δ΄ εκάλυψα και πάλιν »

το λοιπόν σώμα του διά χώματος και ίσοπεδώσας το μέρος εκάλυψα διά χόρτων τον τάφον του άρχηγού μου». …

Φέρων υπό μάλης τον σάκκον εν ω περιείχετο η κεφαλή του ατυχούς αρχηγού του και την αξίνην επ’ ώμου, κατώρθωσε να διαφύγη την προσοχήν του στρατού και να φθάση μέχρι Ζελόβου, όπου εις οικίαν τινά κειμένην εις το άκρον του χωρίου, απέκρυψεν εις ασφαλές μέρος αυτήν.

Έτρεμον εκ συγκινήσεως σύσσωμος και κλαίων κατεφίλουν τον γενναίον εκ Στατίτσης νέον, εζήτησα δε τότε παρ΄ αύτού να μοί αποδοθή το πολύτιμον δι’ εμέ κειμήλιον.

Moι επετράπη, αμέσως δ’ έσπευσα εις την υποδειχθείσαν μοι οικίαν.

Αδυνατώ, αδελφέ μου, να σοι περιγράψω τι συνέβη την στιγμήν καθ’ ην μοί άπεδόθη το πολύτιμον σακκίδιον…

’Ανοίξας μετά πολλής και όντως θρησκευτικής εύλαβείας το σακκίδιον εκείνο, εν αποκρύφω και ήμιφωτίστω δωματίω ανεγνώρισα, φεύ, την κεφαλήν του αρειμανίου εκείνου άνδρός, ον ωδήγουν διά των αποκέντρων οδών της πόλεώς μας εις το προξενείον την Μεγάλην Πέμπτην.

Η ιδέα ότι η καταζητουμένη εκείνή υπό του στρατού κεφαλή, και ότι αν ανεκαλύπτετο, πόσοι εξευτελισμοί και πόσοι ονειδισμοί επεφυλάσσοντο δι΄ ημάς, μοί έδωκε δυνάμεις και τυλίξας αυτήν επιμελώς και θείς εν τω σάκκω έλαβον μετ’ εμού, παραλαβών δε και τους ακολουθήσαντάς με εκ Πισοδερίου φίλους, εξήλθομεν του χωρίου ομού κρατούντες ανά χείρας τον πολύτιμον σάκκον.

Ένταύθα σκέψεως γενομένης απεφασίσθη, προς πρόληψή παντός απευκταίου, εγώ μεν μετά των δύο διδασκάλων να προηγηθώμεν και μεταβώμεν εις την Μονήν της Αγίας Τριάδος, όπου θα ήρχετο προς συνάντησίν μας ο Χατζή Κώτσης, όστις ανέλαβε να κομίση το σακκίδιον έφιππος, ο δε Μ. Χασόπουλος να επιστρέψη εις Πισοδέριον…

Επροτίμησα να διέλθω το προ της Μονής δάσος πεζή συλλέγων τα εναπολειφθέντα εν αύτω άνθη δι’ ων έστεψα την κεφαλήν τού έθνικού ήρωος…

pavlos melas 04

Ο Τάφος του ήρωα Παύλου Μελά.

Ήσχολήθην εις την εξεύρεσιν καταλλήλου προς ενταφιασμόν μέρους, και ως τοιούτον προετίμησα το παρακείμενον τη έκκλησία του Πισοδερίου παρεκκλήσιον της ‘Αγίας Παρασκευής.

Παρεσκευάσαμεν ακολούθως τα διά την κηδείαν χρειώδη, κατεσκευάσαμεν κιβώτιον, επρομηθεύθημεν σάβανον εξ έκείνων του Παναγίου Τάφου, είδοποιήθη ο ίερεύς Παπα – Σταύρος, και όταν ήδη ήσαν πάντα έτοιμα, εξεκινήσαμεν εν τω σκότει φέροντες μεθ’ ήμών πάντα τα χρειώδη, εγώ δε τον σάκκον, τον οποίον εναπέθεσα προ της εικόνος της Μητρός του Χριστού, μέχρις ου εξορυχθή ο ταφίσκος.

Έκεί, εν τω ρηθέντι παρεκκλησίω, προ της ωραίας Πύλης, αφ΄ ου εξωρύχθη ο ταφίσκος, εκομίσθη το κιβώτιον, εν ω, επιστρώσας το σάβανον έθηκα ιδίαις μου χερσί την τιμίαν κεφαλήν κοσμήσας διά των ανθέων του δάσους…

Η ακολουθία εψάλη ολόκληρος. Έδώκαμεν τον τελευταίον ασπασμόν, και αφού αφήρεσα εκ της εστεμμένης κεφαλής του μεγάλου τούτου τέκνου της Ελλάδος ολίγα άνθη, άτινα απέκρυψα εις το υπ’ αύτού δωρηθέν χαρτοφυλάκιον, εκάλυψα διά του ετέρου ημίσεος του σαβάνου και επιθέσας το κάλυμμα του κιβωτίου, επεσώρευσα χώμα επ’ αυτού και προσήρμοσα καλώς την πλάκα…

Η μόνη παρηγορία, αδελφέ μου, είναι ότι απέθανεν ο πολύκλαυστος γαμβρός υμών εν τη εκπληρώσει του καθήκοντός του ως αληθής ήρως και ότι το όνομά του θα καταλάβη εν τη ιστορία της Πατρίδος του Μεγάλου Αλεξάνδρου μίαν εκ των λαμπροτέρων σελίδων.

Έσο γενναίος, ως πάντοτε υπήρξες, προς παρηγορίαν του αγαπητού σου φίλου

Βασιλείου Αγοραστού

Απόσπασμα εγγράφου

τη 25η Οκτωβρίου 1904

Προς

Το Υπουργείον των Εξωτερικών

Ελληνικόν Προξενείον Μοναστηρίου

…Ούτω την Δευτέραν 18ην ‘Οκτωβρίου, στρατιωτικόν απόσπασμα μετέβη, ως έγραψα υμίν, εις Στάτιτσαν και υπέβαλεν εις ανάκρισιν τους χωρικούς, παρ’ ων όμως παρά το ανηλεές αυτών ξυλοκόπημα και την απειλήν περί εμπρησμού ολοκλήρου του χωρίου ούδέν ήδυνήθη να μάθη…

επιμελεστέρα έρευνα εν τω χωρίω αποτέλεσμα της οποίας υπήρξε — καθώς αυτός ο Βαλής μοί είπε χθες, η ανακάλυψις ακεφάλου πτώματος.

Επιστολή δε του Μητροπολίτου Καστορίας σήμερον ληφθείσα μοί αγγέλλει, ότι το ακέφαλον πτώμα μετεκομίσθη προχθές εις Καστορίαν, ένθα χθες επρόκειτο να κηδευθή…

Απόσπασμα επιστολής

pavlos melas 05

Ο Μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης με τον Πρωτοσύγγελο Πλάτωνα. Επιμνημόσυνος δέησης στον τάφο του Παύλου Μελά.

Tη 26η Νοεμβρίου 1904

Κύριον

Ίωνα Δραγούμην

Αθήνας

…Τα χρέη των συγγενών του αειμνήστου εθνομάρτυρος είχον το ατύχημα να εκτελέσω εγώ. Τη 23ητου απαισίου μηνός μετέφερεν επί κραβάτου εις την πόλιν ημών ο στρατός το ιερόν σώμα του πολυκλαύστου μας εθνομάρτυρος. ..

Περί την δύσιν του ήλιου μοί παρεδόθη υπο των Αρχών …

κατέθεσα τον σεπτόν νεκρόν εντός μικράς βυζαντινής εκκλησίας,

κειμένης απέναντι της Μητροπόλεως, δι’ όλης -δε της νυκτός άγρυπνος διαμείνας εν τω οίκω φίλου επιστηθίου λαβόντος με παρ’ έαυτω, όπως με παρηγορήση,

ητοίμασα νέον νεκρικόν κράβατον με επιστέγασμα φέρον το σημείον του σταυρού και το κλεινόν όνομά του, ητοίμασα τον ένδοξον τάφον -του εν τω περιβόλω του βυζαντινού ναού υπό δύο δενδρύλλια απέναντι του παραθύρου μου, τη δε επαύριον Κυριακή, όρθρου βαθέος, περιέθεσα τας χείρας του με εν μετάξινον μαντίλιόν μου,

κατέθεσα επί του στήθους του εν Ευαγγέλιον,

ένα Σταυρόν και

μίαν Εικόνα

και πριν αρχίση η λειτουργία ετελέσαμεν την κηδείαν του πεπνιγμένος εν λυγμοίς ανέγνωσα τας ευχάς εντός του Μητροπολιτικού ναού

και μη υπάρχοντος εν αύτω νεκροταφείου μετέφερα ο ίδιος εις τον παρακείμενον περίβολον του βυζαντινού ναού των Ταξιαρχών το σεπτόν σκήνος του,

τον κατέβρεξα με πύρινα δάκρυα και απελθών έπεσα επί της στρωμνής μου όπως θρηνώ τον άοίδιμον ήρωα.

Οι ιερείς καθ’ εκάστην ημέραν διετάχθησαν να εύχωνται επί του τάφου του.

Προσωρινώς ανιδρύσαμεν ευπρεπή τάφον επί του οποίου φέγγει ο νεκρικός φανός, μέχρις ου άνατείλη η ήμέρα καθ’ ην η ΠατρΙς θα ανεγείρη σύσσωμος επ’ αυτού το αθάνατον της δόξης τρόπαιον.

Απαρηγόρητος

Κώστας Γεωργίου

(Καστορίας Γερμανός)

Πηγή: Αβέρωφ

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: http://agiosdimitrioskouvaras.blogspot.gr/; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 13 Οκτωβρίου 2013; Εμφανίσεις: 2231

Παῦλος Μελάς: «Δέν ὑπήκουσα παρά εἰς μίαν ἰδέαν, νά φανῶ χρήσιμος εἰς τόν πλησίον καί τόν τόπον μου»

Ὁ Παῦλος Μελάς γεννήθηκε στίς 29 Μαρτίου 1870 στήν Μασσαλία τῆς Γαλλίας. Πατέρας τοῦ ἦταν Μιχαήλ Γ. Μελάς (1833-1897) καί μητέρα του ἡ Ἑλένη, τό γένος Βουτσινά, κόρη γνωστοῦ Κεφαλλονίτη ἐμπόρου ἀπό τήν Ὀδησσό.

Ὁ Παῦλος Μελάς κατάγεται ἀπό τή μεγάλη καί ἱστορική οἰκογένεια τῶν Μελάδων τῆς Ἠπείρου, μέ ρίζες πού φθάνουν ὡς τήν Κωνσταντινούπολη (πρίν τήν Αλωση), ἀνάμεσα στίς πιό ἰσχυρές στρατιωτικές καί πολιτικές οἰκογένειες τοῦ Βυζαντίου, τῶν Κεφαλάδων ἤ κατά ἄλλους τῶν Μελανιάδων (λόγω τοῦ χαρακτηριστικοῦ μελαμψοῦ χρώματος τοῦ προσώπου τους), ἐνῶ κατά ἄλλους τῶν Στρατηγόπουλων 1.

Ὁ πατέρας τοῦ Παύλου, στή Μασσαλία, ἀσχολήθηκε μέ τό ἐμπόριο καί ἀπόκτησε σημαντική περιουσία μεγάλο μέρος τῆς ὁποίας, σύμφωνα μέ τήν παράδοση τῆς οἰκογένειάς του, διέθεσε γιά ἐθνικούς καί γιά κοινωνικούς σκοπούς. Δραστήρια κοινωνικά καί ἐθνικά ἦταν καί ἡ μητέρα τοῦ Παύλου.

Τό 1874 ἡ οἰκογένεια Μελά ἔρχεται γιά νά ἐγκατασταθεῖ μόνιμα στήν Ἀθήνα καί κατοικοῦν στό κτίριο τῆς ὁδοῦ Πανεπιστημίου ὅπου βρίσκεται ἡ Ἀθηναϊκή Λέσχη. Ἐκεῖ μεγαλώνει ὁ Παῦλος μέ τά ἕξι ἀδέλφια του, τό ὄμορφο, ψηλό καί μελαχρινό ἀγόρι. Τά καλοκαίρια τούς τά περνοῦν πότε στήν Ὀδησσό καί πότε στό Φάληρο, ἀλλά πιό συχνά στήν Κηφισιά ὅπου ὁ πατέρας τοῦ κτίζει τό ἐξοχικό τους σπίτι. Ἡ μητέρα του, μεριμνᾶ γιά ὅλους καί γιά ὅλα, ἐπιβλέπει καί κατευθύνει τό ὑπηρετικό προσωπικό, ράβει καί πλέκει ἡ ἴδια γιά τά παιδιά της, φροντίζει γιά τούς φτωχούς καί γενικά, προσπαθεῖ νά τούς ἱκανοποιήσει ὅλους. Τά βράδυα μέ τόν σύζυγό της, ὀμορφοντυμένη, παραβρίσκεται στίς χοροεσπερίδες τῆς κοσμικῆς - τότε - Ἀθήνας. Πολλές φορές, μέ ἕνα λαντῶ (ἁμαξίδιο τῆς ἐποχῆς) παίρνει τά παιδιά της νά παίξουν στίς ἐξοχές τῆς Κηφισιᾶς, τοῦ Φαλήρου, τοῦ Ἐλαιώνα ἤ τοῦ Βασιλικοῦ - τότε, Ἐθνικοῦ σήμερα - Κήπου.

"... Τό περιβάλλον τοῦ σπιτοῦ του, ἡ ἐθνική δράσις τοῦ πατέρα του, ἡ παρακολούθηση τῶν ἐθνικῶν ἑορτῶν καί τελετῶν, ἐνασκοῦν τεράστια ψυχολογική ἐπίδραση ἐπ' αὐτοῦ [του νεαροῦ τότε Παύλου]. Τό τυχαῖον ἀντικρυσμα πολλῶν ὅπλων φυλασσομένων κρυφά εἰς τά ὑπόγεια τοῦ σπιτιοῦ του καί προοριζομένων διά τήν Κρήτην, αἵ συζητήσεις περί τῶν ἐθνικῶν θεμάτων πού ἤκουε συχνά εἰς τό σπίτι τοῦ τήν ἐποχήν ἐκείνη, μετά τόν Ρωσσοτουρκικόν Πόλεμον καί τήν Συνθήκη τοῦ Ἁγίου Στεφάνου (1878), τοῦ ἐπροξένησαν μεγάλη ἐντύπωσιν. Ἔκτοτε ἤδη ὠνειροπόλει νά καταταγῆ εἰς τόν Στρατόν, ὅταν μγαλώσει, ὥστε καί αὐτός νά ἀγωνισθῆ διά τήν ἐπανόρθωσιν τῶν ἀδικιῶν ..." 2.

Μεγαλώνοντας ὁ Παῦλος ἀρχίζει νά ξεχωρίζει ἀπό τά ὑπόλοιπα ἀδέρφια του γιά τήν προθυμία του, τήν ὑποχωρητικότητά του καί κυρίως γιά τήν καλοσύνη του καί τό ἐνδιαφέρον του πρός τά μικρότερα παιδιά ἤ τά ζῶα καί γενικότερά τους ἀδυνάτους. Στό σχολεῖο ὑποστηρίζει τά μικρότερα καί τ' ἀδύνατα παιδιά ὅταν τά ἐνοχλοῦσαν τά μεγαλύτερα καί ἀργότερα, παλικάρι πιά, φροντίζει μιά ἄρρωστη φτωχή δασκάλα, ἐνῶ συνεισφέρει καί ἐνισχύει πρόθυμα, μυστικά, κάθε ἐθνική καί φιλανθρωπική δράση.

Ὁ Παῦλος Μελάς ἀγαπᾶ μέ πάθος ὁτιδήποτε ἔχει σχέση μέ τήν Ἑλλάδα! Στόν πατέρα τοῦ ὀφείλεταί το ὅτι δέν ξεχνάει τήν γιαννιώτική του καταγωγή καί ὁ μεγάλος πόθος του νά ἐλευθερωθοῦν τά Γιάννενα. Ἀκούει μέ ἔντονο ἐνδιαφέρον τίς ἱστορίες πού τοῦ λέει ὁ πατέρας του γιά τίς οἰκογενειακές περιπέτειες τοῦ 1821 καί ἡ ἀγάπη του γιά τήν πατρίδα γίνετα ὅλο καί πιό δυνατή. Ὁ ἑορτασμός τῆς 25ης Μαρτίου γιά τόν Παῦλο εἶναι μεγάλη ἡμέρα καί συμμετέχει μέ ἰδιαίτερη χαρά καί συγκίνηση.

Αὐτή ἡ ἐποχή, πού μεγαλώνει ὁ Παῦλος, εἶναι μιά ἐποχή ἰδιαίτερης ἀναταραχῆς γιά τά Βαλκάνια καί τούς βαλκανικούς λαούς. Ἀπό τήν Κρήτη μέχρι τήν Βοσνία [ὀφείλουμε νά σημειώσουμε ἐδῶ ὅτι "Βόσνιοι" ὀνομάζονται οἱ ἐξισλαμισμένοι Σέρβοι!] ἔχουν ξεσηκωθεῖ μέ ἐπαναστάσεις ἐνάντια στόν Τοῦρκο Σουλτάνο καί τήν Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία. Ἡ Κρήτη, ἡ Θεσσαλία, ἡ Μακεδονία καί ἡ Ἤπειρος βρίσκονται ξεσηκωμένες καί ἐπαναστατικά ἀντάρτικα σώματα ξεπηδοῦν ἀπό παντοῦ ζητώντας ἐλευθερία ἀπό τόν τουρκικό ζυγό καί τήν ἕνωση μέ τήν "Μητέρα Ἑλλάδα". Τά σώματα αὐτά ἐνισχύονται διαρκῶς ἀπό ἐθελοντές, λαϊκοί καί κληρικοί, στρατιωτικοί, χωροφύλακες, φοιτητές, μέχρι παιδιά-μαθητές καί γέροι τρέχουν νά ποσφέρουν βοήθεια στούς ὑπόδουλους ἀδελφούς τους. Ἐθελοντές καί βοήθεια μέ τήν μορφή ἐράνων φθάνουν ἀπό τήν Κύπρο, ἀπό τό ἐξωτερικό, ἀπό παντοῦ! Ταυτόχρονα, μεγάλα συλλαλητήρια ξεσποῦν στήν Ἑλλάδα κι ὁ λαός ἀπαιτεῖ νά κηρύξει ἡ Ἑλλάδα πόλεμο κατά τῆς Τουρκίας στό πλευρό τῆς Ρωσσίας (ἔχει ἤδη ξεσπάσει ὁ Ρωσσοτουρκικός πόλεμος). Καί ἐνῶ ξεκινάει ἡ ἐπιστράτευση, ὁ Ρωσσοτουρκικός πόλεμος τελειώνει καί ὑπογράφεται ἀνακωχή μεταξύ Ρωσίας καί Τουρκίας (1878). Ὁ Ἑλληνικός Στρατός τελικά βρίσκεται συγκεντρωμένος στή Λαμία, χωρίς νά προλάβει νά πάρει μέρος στόν πόλεμο. Τό ὤφελος τῆς Ἑλλάδας ἀπό αὐτά τά γεγονότα ἦταν νά ἐπιτύχει ἀμνηστία γιά τούς ἀγωνιστές- ἐπαναστάτες τῆς Κρήτης, Θεσσαλίας, Ἠπείρου καί Μακεδονίας καί τήν ἀποστολή Χριστιανοῦ Διοικητῆ στήν Κρήτη, καί κάποιες ἀόριστες ὑποσχέσεις γιά τό μέλλον...

Ὁ ὀκτάχρονος - τότε - Παῦλος Μελάς πολύ λίγα καταλαβαίνει ἀπό τά γεγονότα αὐτά, ζεῖ ὅμως μέσα σ' αὐτή τήν ἀτμόσφαιρα κι ἀνυπομονεῖ νά μεγαλώσει γιά νά πολεμήσει κι αὐτός. Κάποτε, ψάχνοντας νά βρεῖ τόν πατέρα του, κατέβηκε στό ὑπόγειο τοῦ σπιτιοῦ τους καί μέ ἔκπληξή του ἀντικρυσε ξύλινες κάσες γεμάτες μέ ὅπλα. Ὁ μικρός Παῦλος διακατέχεται ἀπό ἔντονη ἐπιθυμία νά τά δεῖ ἀπό κοντά, νά τ' ἀγγίξει. Τό ἴδιο ξαφνιάστηκε καί ὁ πατέρας του πού τόν βρῆκε ἐκεῖ. Τοῦ ἐξήγησε ὅτι αὐτά τά ὅπλα βρισκόταν ἐκεῖ γιά νά συγκεντρωθοῦν καί νά σταλοῦν κρυφά στούς ἐπαναστάτες τῆς Κρήτης καί ὅτι δέν πρέπει νά τό συζητήσει μέ κανέναν αὐτό καί νά τό κρατήσει μυστικό. Κι ὁ μικρός Παῦλος φυλάει γερά το μυστικό βαθιά στήν καρδιά τοῦ ἀλλά τό μυαλό τοῦ γυρίζει διαρκῶς ἐκεῖ, στόν ἀγώνα γιά τήν λευτεριά τῆς πατρίδας.

Τό 1881 ἐλευθερώνονται καί προσαρτοῦνται στό Ἑλληνικό Κράτος ἡ Θεσσαλία καί ἡ Ἄρτα, ἐνῶ τό 1885, σάν τελειόφοιτός του Γυμνασίου, ζεῖ ἔντονά τα γεγονότα τῆς προσάρτησης τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμυλίας ἀπό τήν Βουλγαρία καί τήν ἀναταραχή πού τά ἀκολούθησε. Τά πατριωτικά του αἰσθήματα πληγώνονται καί ὑποφέρει σέ μεγάλο βαθμό. Σχεδιάζει νά καταταγεῖ ἐθελοντής στό Στρατό ἤ νά βγεῖ "ἀντάρτης" στά ἑλληνο-τουρκικά σύνορα, νά πολεμήσει, ἀλλά ἕνα σπάσιμο τοῦ ποδιοῦ τοῦ τόν κρατᾶ τελικά καθηλωμένο στήν Ἀθήνα. Τήν ἑπόμενη χρονιά (1886), τοῦ δίνεται ἡ εὐκαιρία νά δώσει ἐξετάσεις γιά τήν εἰσαγωγή του στήν Στρατιωτική Σχολή τῶν Εὐελπίδων (ΣΣΕ).

Ἡ εἰσαγωγή τοῦ Παύλου Μελᾶ στή Σχολή Εὐελπίδων

Ἡ συνειδητή αὐτή ἐπιλογή τοῦ συμφωνεῖ ἀπόλυτα μέ τά εὐγενῆ καί ὑψηλά ἀνθρωπιστικά του αἰσθήματα ἀλλά καί τούς ὑψηλούς καί ἀνιδιοτελεῖς ἐθνικούς του σκοπούς. Ἀπό τίς σημειώσεις στό προσωπικό του ἡμερολόγιο, τρεῖς μέρες πρίν ἀπό τίς εἰσιτήριες ἐξετάσεις στήν ΣΣΕ (Αὔγουστος 1886) διαβάζουμε:" ... Ἐπιλέγων τό στάδιο αὐτό, δέν ὑπήκουσα παρά εἰς μίαν ἰδέαν, νά φανῶ χρήσιμος εἰς τόν πλησίον καί εἰς τόν τόπον μου ... Αὐτή εἶναι ὅλη μου ἡ φιλοδοξία καί, ὅπως κάθε καλός στρατιώτης, θέλω νά ὑπηρετήσω τήν Πατρίδα μου καί δί' αὐτήν νά ἀποθάνω. Καμιά δυσκολία δέν θά μέ σταματήσει ... Δέν θά ὑποχωρήσω ποτέ πρό τῶν ἐμποδίων. Πρός τό παρόν, ἄλλωστε, δέν θά ὑποστῶ εἰς τήν Στρατιωτικήν Σχολήν, παρά πειθαρχίαν, ὀλίγον σκληρᾶν, καί μερικές στερήσεις ..." 3.

Τόν Σεπτέμβριο τοῦ 1886 ὁ Παῦλος γίνεται δεκτός στήν ΣΣΕ καί ἕνα πρωινό του ἰδίου μήνα, μέ ἀναμικτα συναισθήματα χαρᾶς καί λύπης, ἀποχαιρετᾶ τοῦ γονεῖς καί διαβαίνει τήν πύλη τῆς Σχολῆς, πού ἐκείνη τήν ἐποχή στεγάζεται στόν Πειραιά. Ταραγμένος νιώθει ἀκόμη τήν παράξενη συγκίνηση μέ τήν ὁποία, πρίν νά φύγει, εἶχε φιλήσει τό χέρι τῶν γονιῶν του καί στ΄αὐτιά τοῦ ἀντηχοῦν ἡ βραχνή φωνή τοῦ πατέρα του πού τόν συμβουλεύει: "... ὑποταγή στό καθῆκον... 'Ἔτσι θά πάρωμε τά Γιάννενα...", καί ὁ τρυφερός ἀποχαιρετισμός τῆς μητέρας του: "...ὁ Θεός μαζί σου, γιέ μου ...".

Ἀπό τίς πρῶτες κιόλας μέρες τῆς εἰσόδου του στήν ΣΣΕ, ἀναγκάζεται -ὅπως κι οἱ ὑπόλοιποι Εὐέλπιδες- νά προσαρμοστεῖ, τόσο στό πρόγραμμα ὅσο καί στό πνεῦμα τῆς Σχολῆς. Ἡ ζωή τοῦ ἀλλάζει ἀπό τά καθιερωμένα. Τό ντύσιμό του, τώρα, εἶναι τό γαλαζόμαυρο ἀμπέχωνο μέ τίς κίτρινες ἐπωμίδες, τό μακρύ παντελόνι καί τό πηλήκιο τῆς στολῆς. Τό πρωινό ἐγερτήριο εἶναι στίς 4:30 τό πρωί τό καλοκαίρι καί στίς 5 τό πρωί τόν χειμώνα. Μαθήματα, μελέτη, σκληρά γυμνάσια, κρύο φαγητό, μικρή ψυχαγωγία καί σιωπητήριο στίς 9.30 μ.μ. Ἀνάμεσα ὅμως σ΄αὐτά, πού ἀποτελοῦν τό καθημερινό πρόγραμμα τοῦ εὔελπι, ὑπάρχουν καί τά καψόνια ἀπό τούς ἀνωτέρους, πού συχνά του φέρνουν δάκρυα στά μάτια, ὄχι ἀπό τόν πόνο ἀλλά ἀπό τήν προσβολή καί τήν ὀργή πού νιώθει, γιατί δέν μπορεῖ ν΄ἀντιδράσει. Μόνο νά τά ἐγκαταλείψει ὅλα μπορεῖ, ἀλλά δέν τό κάνει, γιατί θά φανεῖ δειλός καί ἄλλωστε μόνος του ἀποφάσισε νά γίνει στρατιωτικός. Καί σφίγγει τά δόντια καί ὑπομένει καί ξαφνικά γίνεται ἄντρας καί μαθαίνει νά ξεπερνᾶ τίς δυσκολίες καί νά ἐπιμένει στό σκοπό του. Δέ λείπουν ἐπίσης καί οἱ ἐπιπλήξεις γιά τά σφάλματα συμπεριφορᾶς καί οἱ ποινές - οἱ καμπάνες - γιά ὅ,τι προβλέπει ἤ καί δέν προβλέπει ὁ κανονισμός. Κρατήσεις, στερήσεις ἐξόδου, φυλακίσεις καί παρουσίαση στό Διοικητή τήν ὥρα τῆς ἀναφορᾶς κρίνονται ἀναγκαία, γιά νά συνηθίσουν τό νέο σ΄ἕναν αὐστηρό καί πειθαρχημένο τρόπο ζωῆς γιατί ἔτσι θά πρέπει νά ζεῖ στό ἑξῆς. Εὐχάριστα διαλείμματα στήν αὐστηρά προγραμματισμένη ζωή τοῦ ἀποτελοῦν οἱ ὀλιγόωρες ἐξόδοι τῆς Κυριακῆς καί ἡ ἄδεια, μιά φορά τό μήνα, μέ ἤ χωρίς διανυκτέρευση.

Στίς ἀρχές Ὀκτωβρίου 1886 ὁρκίζεται πρωτοετής Εὔελπις.

Ἡ ἐπιστολή πού στέλνει στόν πατέρα του, μετά τήν ὁρκωμοσία του, ἀντανακλᾶ ἔντονα τίς ἰδέες καί τά συναισθήματα πού κατακλύζουν τόν νεαρό Εὔελπη, τίς μελλοντικές προσδοκίες καί τά ὄνειρά του, ἀλλά καί τῆς αἴσθησης τῆς εὐθύνης πού ἀναλαμβάνει, παρά τό νεαρόν της ἡλικίας του. Γράφει λοιπόν:" ... Σεβαστέ μου πατέρα ... Προχθές τό πρωί ἔδωσα τόν νενομισμένον ὅρκον ... Σᾶς βεβαιῶ ὅτι ὁρκίσθην ἔχων πλήρη συναίσθησιν τῶν ὑπό τοῦ ὅρκου ἐπιβαλλομένων καθηκόντων, σταθεράν δέν ἀπόφαση νά τά ἐκτελέσω. Διά τοῦτο καί ἐκ βάθους καρδίας ὠρκίσθην ὑπακοήν εἰς τούς νόμους τῆς Πατρίδος, σέβας, πίστιν καί ἀφοσίωσιν εἰς τόν Βασιλέα μου, καί ὅτι θέλω ὑπερασπίσει μέχρι τελευταίας πνοῆς τήν σημαίαν καί τήν Πατρίδαν ... Πρίν τελειώσω τήν ἐπιστολή μου σᾶς παρακαλῶ, Σεβαστέ μου πατέρα, νά μ' εὐχηθεῖτε ὅπως ὁ Θεός μέ βοηθήσει νά τηρήσω ἐντίμως τόν ὅρκον μου, μέχρι τελευταίας στιγμῆς τῆς ζωῆς μου ..." 4.

Μέ ἀγωνία περιμένει τόν Παῦλο ἡ μητέρα του σέ κάθε ἄδειά του κι ἐνῶ τόν περιποιεῖται, προσπαθεῖ μέ τρόπο νά καταλάβει πῶς περνᾶ. Ἀλλά καί ὁ Παῦλος νιώθει μισῆ τή χαρά τῆς ἄδειας, ἄν δέν κατορθώσει νά περάσει κάποια ὥρα τό ἀπόγευμα μέ τόν πατέρα τοῦ συζητώντας μακριά ἀπό τούς ἄλλους γιά τά ὅσα συμβαίνουν γύρω τους. Ἀλληλογραφεῖ συχνά μέ τήν οἰκογένειά του καί ἰδίως μέ τή μητέρα του καί κυρίως, ὅταν γιά κάποια ἀπειθαρχία του, χάνει τήν ἄδειά του.

Καί φθάνει ὁ πέμπτος καί τελευταῖος χρόνος. Καί ὁ Παῦλος, ἀφοῦ μαθαίνει τά ἀποτελέσματα τῶν ἐξετάσεων, σβήνει μέ τό μολύβι τήν τελευταία ἡμέρα στό ἡμερολόγιό του, ἐνῶ ταυτόχρονα περνοῦν ἀπό μπροστά του τά ὅσα πέρασε στά πέντε χρόνια των σπουδῶν του, ποῦ ὅμως δέν θά ἤθελε νά ξαναζήσει, ἔστω καί ἄν τά θυμᾶται μέ ἀγάπη.

Ἡ ἀποφοίτησή του ἀπό τήν ΣΣΕ καί ὁ γάμος του μέ τήν Ναταλία Δραγούμη

Τόν Αὔγουστο τοῦ 1891 καί μετά ἀπό 5ετή φοίτηση στήν ΣΣΕ, ὁ Παῦλος Μελάς ἀποφοίτησε σάν Ἀνθυπολοχαγός τοῦ Πυροβολικοῦ (ΠΒ). Γιά τρεῖς μῆνες ὅμως ὑπηρετεῖ σάν ἁπλός στρατιώτης στήν ἀρχή καί ὡς ὑπαξιωματικός στή συνέχεια, στούς στάβλους καί στούς θαλάμους τοῦ Ἅ' Συντάγματος Πυροβολικοῦ.

Γιά νά διοικήσεις ἀργότερα σωστά, πρέπει νά γνωρίζεις καί σύ ἀλλά καί ὁ τελευταῖος στρατιώτης σου ὅτι εἶσαι ἱκανός γιά ὅλα (νά περιποιεῖσαι τά ἄλογα, νά κοιμᾶσαι σέ σανίδες κ.λ.π.). Καί κάθε μέρα μέ τόν ἴδιο ἐνθουσιασμό κάνει πρωί καί ἀπόγευμα τήν ὑπηρεσία του: γυμνάσια, ἐπιθεώρηση, ἐκπαίδευση ἀνδρῶν, θεωρία, βολή. Τούς ἄνδρες τοῦ τούς γνωρίζει καλά ἕναν-ἕναν, τούς ἀγαπάει. Κι αὐτοί τόν ἐμπιστεύονται, τοῦ φανερώνουν τίς στενοχώριες τους, τίς σκέψεις τους καί τόν ἀποκαλοῦν πατέρα. Καί εἶναι ἀκόμη τόσο νέος καί εἶναι ἡ ἀρχή!

Τό ἴδιο καλοκαίρι τοῦ 1891 πού τελειώνει τή Σχολή, γνωρίζει καί τή Ναταλία Δραγούμη, πού τήν παντρεύεται τόν ἑπόμενο χρόνο, τόν Ὀκτώβριο τοῦ 1892. Εἶναι σέ ἡλικία 22 μόλις χρονῶν. Πεθερός τοῦ εἶναι ὁ Στέφανος Δραγούμης, πού ἀσχολεῖται μέ τήν πολιτική, ἀλλά καί μέ ἀρχαιολογικές καί γλωσσολογικές μελέτες. Ἀδερφός τῆς Ναταλίας εἶναι ὁ Ἴωνας Δραγούμης. Ἡ οἰκογένεια Δραγούμη κατάγεται ἀπό τό Βογατσικό τῆς Μακεδονίας καί εἶναι ἔνθερμοι πατριῶτες, περήφανοι γιά τήν καταγωγή τους. Ὁ γάμος τοῦ αὐτός, μέ τήν Ναταλία, ὑπῆρξε καθοριστικός γιά τόν Παῦλο, τόσο γιά τήν ἀποκρυστάλλωση τῶν πατριωτικῶν του αἰσθημάτων καί πεποιθήσεων πρός τήν Μακεδονία, ὅσο καί γιά τήν μετέπειπα σύντομη ζωή του.

Αὐτό ὁμολογεῖ κι ὁ ἴδιος σέ ἐπιστολή του πού σώζεται πρός τή σύζυγό του, στά ὁποῖα μεταξύ ἄλλων τῆς γράφει: " ... τά πολυάριθμα παραδείγματα πατριωτισμοῦ καί θάρρους φυσικοῦ, ἀλλ' ἰδίως ἠθικοῦ, τά ὁποῖα συνάντησα εἰς τήν ἀγαπητήν, τήν ἁγία σου οἰκογένεια μ' ἐβοήθησαν ..."5.

Ὁ Παῦλος συμφωνεῖ ἀπόλυτα μέ τή γυναίκα του στίς ἰδέες, γιατί ἔχουν ὑποστεῖ καί οἱ δύο τόν ἴδιο τρόπο τῆς πατριαρχικῆς ἀνατροφῆς μέ τά πολλά καί χαρούμενα ἀδέλφια. Ἡ νέα οἰκογένεια τοῦ Παύλου δέν τόν ξεχωρίζει ἀπό τά παιδιά της καί τά ἀδέλφια τῆς γυναίκας τοῦ λατρεύουν αὐτόν τόν ψηλό ἀξιωματικό, τό γλυκομίλητο, μέ τό ὡραῖο πρόσωπο καί τό λιγερό παράστημα καί πού στά μάτια τούς φαντάζει σάν Ἕκτορας ἤ Μάρκος Μπότσαρης ἤ Ἀθανάσιος Διάκος. Καί ἡ ζωή τοῦ κυλᾶ ἤρεμα καί ὄμορφα ἀνάμεσα στήν καθημερινή του ὑπηρεσία στό στρατώνα, στό σπίτι του, στίς ἐκδρομές, στούς χορούς καί στίς συναναστροφές.

Στά μέσα του 1894 γεννιέται τό πρῶτο του παιδί, ὁ Μιχαήλ, πού τόν φωνάζουν χαϊδευτικά Μίκη.

Τή χαρά ὅμως πού νιώθει ἀπό τή γέννηση καί τό μεγάλωμά του γιοῦ του, τοῦ τή μειώνει ἡ γενική κατάσταση τῆς πατρίδας του, πού δέν εἶναι καθόλου ἱκανοποιητική. Ἡ Μακεδονία ὑπονομεύεται ἀπό τή Βουλγαρία, ἡ Κρήτη σιγοβράζει ἐπικίνδυνα κάτω πάλι ἀπό Τοῦρκο ἐπίτροπο, ἡ Κρητική ἐπανάσταση τοῦ 1889 μένει ἀβοήθητη ἀπό τόν Ἑλληνικό Στρατό καί ἡ οἰκονομία τῆς χώρας πηγαίνει ἀπό τό κακό στό χειρότερο. Ὅταν ὅμως τό 1895 μέ ἔξοδα τοῦ ἠπειρώτη Ἀβέρωφ ἀρχίζει νά γίνεται τό Παναθηναϊκό Στάδιο γιά τούς Ὀλυμπιακούς Ἀγῶνες πού θά γίνονταν τό 1896 στήν Ἀθήνα, ὁ ἑλληνισμός γιά λίγο ἀνασαίνει. Κι ὅταν ὁ Μαρουσιώτης Σπύρος Λούης, ἀνάμεσά σε τόσους ξένους ἀθλητές ἔρχεται πρῶτος στό Μαραθώνιο δρόμο, ὁ ἑλληνισμός μεθάει ἀπό τή νίκη καί καμαρώνει ξεχνώντας γιά λίγο τα προβλήματά του!

Τό Μαΐο τοῦ 1896 ξεσπᾶ καινούρια ἐπανάσταση στήν Κρήτη καί ἡ ἀδράνεια τοῦ Ἑλληνικοῦ Στόλου ἐνοχλεῖ καί στενοχωρεῖ τόν Παῦλο, πού μέ τή Χαρτογραφική Ὑπηρεσία τοῦ Στρατοῦ βρίσκεται ἐκείνη τήν ἐποχή στούς Μύλους τοῦ 'Ἀργοῦς. Στά τέλη τοῦ Αὐγούστου 1896, ἡ Τουρκία φοβισμένη ἀπό τή διακοίνωση τῶν Μεγάλων Δυνάμεων γιά τίς σφαγές τῶν Ἀρμενίων στήν Κῶν/πόλη, παραχωρεῖ στήν Κρήτη ἕνα εἶδος αὐτονομίας καί οἱ Κρῆτες ἡσυχάζουν. Ὅταν ὅμως στό τέλος τοῦ Ὀκτωβρίου 1896 δέν ἐφαρμόζεται σωστά ὁ νέος ὀργανισμός, ἀρχίζουν καινούριες ταραχές. Ἡ Κρήτη ξεσηκώνεται καί στίς 25 Ἰανουαρίου 1897 ἡ ἐπαναστατική κυβέρνηση κηρύσσει στή Χαλέπα τήν ἕνωση τῆς Κρήτης μέ τήν Ἑλλάδα. Ἡ συμπαράσταση τότε τοῦ ἑλληνικοῦ στόλου εἶναι ἄμεση καί κατεβαίνει στήν Κρήτη, γιά νά ἐμποδίσει τήν ἀπόβαση τουρκικοῦ στρατοῦ στίς ἀκτές τοῦ νησιοῦ. Ὁ Παῦλος πού τόν ἀπασχολοῦν ἰδιαίτερά τα ἐθνικά θέματα, παρακολουθεῖ μέ ἐνδιαφέρον τά γεγονότα τῆς Κρήτης, ἐνῶ ταυτόχρονα ἀνησυχεῖ πολύ γιά τή Μακεδονία, πού ὑποφέρει καί ἀπό τούς Τούρκους καί ἀπό τούς Βουλγάρους. Ἡ ἵδρυση τῆς Ἐθνικῆς Ἑταιρείας - 12 Νοεμβρίου 1894 - τῆς μυστικῆς δηλαδή ὀργάνωσης - πού ἔχει σάν σκοπό της νά βοηθήσει στήν ἐπίλυση τῶν ἐθνικῶν προβλημάτων μέ τή στρατιωτική προετοιμασία τῆς χώρας καί τήν ἠθική της ἀνύψωση, τόν ἀνακουφίζει καί τόν κάνει νά ἐλπίζει γιά τό καλύτερο.

Τό "βάπτισμα τοῦ πυρός" τοῦ Ἀνθυπολοχαγοῦ (ΠΒ) Παύλου Μελᾶ καί ἡ συμμετοχή του στόν "ἄτυχο" πόλεμο τοῦ 1897

Ὁ Παῦλος ὑπηρετεῖ ὡς ἀρχιφύλακας στό Πανεπιστήμιο, ὅταν τά ξημερώματα τῆς 31ης Ἰανουαρίου τοῦ 1897 διατάσσεται νά ἐπιστρέψει μέ τούς ἄνδρες του στό στρατώνα τοῦ πυροβολικοῦ, γιατί τό μεσημέρι τῆς ἑπόμενης ἡμέρας ἀναχωρεῖ στρατός, γιά νά καταλάβει τήν Κρήτη.

Ἀπογοητευμένος γιατί ἡ δική του μονάδα δέ μετέχει σ΄αὐτή τήν ἐπιχείρηση, ἐπιστρέφει στό σπίτι του καί ἐνημερώνει τούς δικούς του. Καί παρά τήν πίκρα του, παίρνοντας μέρος στή γενική χαρά γράφει στό σημειωματάριό του "...μέ κόπο συγκρατῶ τά δάκρυά μου... Θεέ μου, κάμε νά σωθῆ αὐτός ὁ δυστυχής τόπος... δέν ἔζησα παρά μέ αὐτήν καί δί΄αὐτήν τήν ἰδέαν. Καί σήμερα ἦλθεν ἐπί τέλους ἡ ποθητή στιγμή...".

Στό σιδηροδρομικό σταθμό, ὅπου ὁ Παῦλος κατευοδώνει μιά στρατιωτική φάλαγγα, μαθαίνει μέ χαρά ὅτι ἡ πεδινή πυροβολαρχία τοῦ πρίγκιπα Νικολάου στήν ὁποία ὑπηρετεῖ, διατάσσεται ν΄ἀναχωρήσει τό γρηγορότερο γιά τή Λάρισα. Πετώντας σχεδόν ἐπιστρέφει στό στρατώνα του γιά νά καταλήξει σπίτι του καί νά παίξει μέ τό γιό του. Πρώτη φορά δέν αἰσθάνεται λύπη πού θά ἀφήσει τούς δικούς του. Μετά τρεῖς ἡμέρες ἐπιβιβαζόμενοι σέ πλοῖα στόν Πειραιά ἀναχωροῦν καί μέσω Χαλκίδας φθάνουν στό Βόλο, ἄπ΄ὅπου σιδηροδρομικῶς καταλήγουν στή Λάρισα, ὅπου ἡ ὑποδοχή πού τούς γίνεται ἀγγίζει τά ὅρια τῆς παραφροσύνης. "... Εἶμαι εὐτυχής μόνον μέ τήν ἰδέαν ὅτι εἴμεθα ἐδῶ διά νά ὑπερασπίσωμεν τήν πατρίδα..." γράφει στή γυναίκα τοῦ περιμένοντας τήν ἔναρξη τῶν πολεμικῶν ἐπιχειρήσεων, "... ἀπό στιγμῆς εἰς στιγμήν ἀναμένομεν νά φύγωμεν. Ὁ Θεός νά δώση...".

Στίς 5 Ἀπριλίου 1897 ἀρχίζουν οἱ ἐχθροπραξίες. Τό τηλεγράφημα τοῦ Παύλου πού φθάνει στήν Ἀθήνα φανερώνει τόν ἐνθουσιασμό του γιά τό ξεκίνημα τοῦ πολέμου "... Εὐχηθῆτε ὑπέρ πατρίδος μόνον. Ἀσπάζομαι πάντας. Εὔχομαι Μίκης αἰσθανθῆ πότε καί αὐτός χαράν μου..."

Ἐνθουσιασμένος κατά τήν ἔναρξη τῶν ἐπιχειρήσεων, πολύ σύντομα καί σέ λίγες μόνο μέρες γίνεται ἀφάνταστα πικραμένος, λόγω τῆς τροπῆς πού πῆρε γιά τήν Ἑλλάδα ὁ πόλεμος ἐκεῖνος. Μέσα ἀπό τά ἑπόμενα γράμματα πρός τή γυναίκα του, γραμμένα τά περισσότερα βιαστικά μέ μολύβι, περνοῦν τά δυσάρεστα γεγονότα ἀλλά καί τά ὅσα νιώθει ὁ ἴδιος αὐτές τίς τριάντα (30) ὀδυνηρές ἡμέρες τοῦ 1897. Ἔτσι ὁ ἀρχικός του ἐνθουσιασμός : "... εἰς ὀλίγα λεπτά φεύγομεν διά τό Μπουγάζι (ἀριστερά του Τυρνάβου)... Περιττόν νά σοῦ εἰπῶ τήν χαράν, τήν εὐτυχία μου....", μετατρέπεται γρήγορα σέ ἀπογοήτευση: "... Δέν σοῦ περιγράφω τήν κατάσταση αὐτήν, διότι παραφρονῶ ὅταν τήν συλλογίζωμαι ... 32.000 ἄνδρες τό ἔκοψαν λάσπη στό ἄκουσμα πῶς ἔρχονται οἱ Τοῦρκοι...". Ὕστερα, καί πάλι σέ καινούρια ἐλπίδα μέ τή διαταγή τοῦ Διαδόχου : "... ὅτι θέλομεν ὑπερασπισθῆ τό ἔδαφος τοῦ Δομοκου ...", γιά νά καταλήξει σέ λίγο πάλι σέ ἀπόγνωση καί ἀπελπισία : ".. ἤρχισεν ἡ νυκτερινή αὐτή ὑποχώρησις. Φοβερωτέρας ὥρας οὐδέποτε διηλθον...". Σέ ἄλλο τοῦ γράμμα πάλι, καταλήγει: "... Σκέπτομαι ἀδιάκοπά τα ἀγαπημένα μου πρόσωπα καί παρακαλῶ τόν Θεόν νά μοῦ ἐπιτρέψει νά τά ξαναδῶ, μόνον ἀφοῦ σβύσωμεν τήν φιβερᾶν ἀτιμίαν τοῦ δυστυχισμένου τόπου μας ..." 6.

Τέλος, τό τηλεγράφημα τοῦ πατέρα του, πού ἔρχεται ἀπό τήν Ἀθήνα μέ τά λόγια: "... Ἀπεφασίσθη ἀνακωχή..." (6η Μαΐου 1897), εἶναι γιά τόν Παῦλο ὁ ταπεινωτικός ἐπίλογος μιᾶς ἐκστρατείας, ἀπό τήν ὁποία περίμενε πολλά!

Κουρασμένος τότε περισσότερο ψυχικά - "... κατόπιν τῆς ἐκ Δομοκού γενναίας φυγῆς μας ..." - παρά σωματικά, ἀρρωσταίνει μέ ὑψηλό πυρετό. Ἀνήσυχος ὁ γιατρός τοῦ Συντάγματος τόν στέλνει στή Λαμία, ὅπου στό πλωτό νοσοκομεῖο "Θεσσαλία" συναντᾶ τή γυναίκα τοῦ Ναταλία, ἡ ὁποία ὑπηρετεῖ ἐκεῖ ὡς νοσοκόμος. Τρομαγμένη ἀντικρίζει τόν ἀδύνατο καί ἐξαντλημένο ἄνδρα της καί σιωπηλή καί ξάγρυπνη κάθεται ὅλη τή νύκτα στό πλάι του, ἐνῶ ἐκεῖνος παραδέρνει σέ ὕπνο ταραγμένο. Φθάνοντας στή συνέχεια στήν Ἀθήνα βρίσκει παρηγοριά στήν οἰκογενειακή θαλπωρή. Δέν μένει ὅμως πολύ. Σέ μία ἑβδομάδα ζητάει νά μετατεθεῖ στή Λαμία, στίς προφυλακές. Κι ἐνῶ ὑπηρετεῖ χωρίς ἀπρόοπτα στήν πυροβολαρχία του, ἕνα μήνυμα γιά τήν ἀρρώστια τοῦ πατέρα τοῦ τόν ταράζει. Κατεβαίνει ἀμέσως στήν Ἀθήνα καί τόν προλαβαίνει ζωντανό. Σέ δυό ὅμως ἡμέρες, ὁ πατέρας τοῦ πεθαίνει. Ὁ θάνατος αὐτός, πού τόν συγκλονίζει, εἶναι γί΄αὐτόν τό συμπλήρωμα τῆς ἐθνικῆς καταστροφῆς!

Μετά τό θάνατο τοῦ πατέρα τοῦ ξαναγυρίζει ἀπαρηγόρητος στή Λαμία. Ἡ συγκατοίκησή του μέ δύο ἀγαπητούς του συναδέλφους μετριάζει τή βαθιά του λύπη. Χωρίς αὐτούς θά εἶχε παραιτηθεῖ καί θά εἶχε ἐπιστρέψει στό σπίτι του. Τότε μάλιστα περνᾶ τήν πιό δύσκολη περίοδο τῆς ζωῆς του. 'Ὅπως ὁμολογεῖ καί ὁ ἴδιος "... πότε εἶμαι εὐχαριστημένος ... διότι ἐλπίζω νά διορθωθῆ αὐτή ἡ κατάστασις πότε πάλιν ἀηδιάζω καί ἀπογοητεύομαι καί δέν θέλω ν΄ἀκούω καί νά σκέπτωμαι τίποτε ...". Παντοῦ ὅμως καί πάντα θυμᾶται τόν πατέρα του, πού κοντά του "... ἐλησμονοῦσα ὄλας τάς στεναχωρίας μου ...".

Κι ἐνῶ τόν πνίγει ἡ μονοτονία τῆς Λαμίας, στίς 5 Μαΐου 1898 (ἕναν χρόνο μετά τήν ἀνακωχή τοῦ 1897) ἀρχίζει ἡ ἐκκένωση τοῦ θεσσαλικοῦ κάμπου ἀπό τούς Τούρκους. Ὁ Παῦλος, ἔφιππος, ἐπισκέπτεται τό χῶρο πού μόλις ἔχουν ἐγκαταλείψει οἱ Τοῦρκοι καί μεταξύ ἄλλων γράφει συγκινημένος στούς δικούς του. "... εἶναι ἀδύνατον νά σᾶς εἰπῶ τί αἰσθάνεται ἕνας ἄνθρωπος, ὅταν ἐπαναβλέπει μέρη καί πράγματα παρά τά ὁποῖα ἠσθάνθη συγκινήσεις διά βίου ἀλησμονήτους ..." .

Ἡ 1η ἀποστολή τοῦ Παύλου Μελᾶ στήν Μακεδονία

Ὅπως ἤδη ἀναφέραμε παραπάνω, ἡ πρώτη ἀποστολή τοῦ Παύλου Μελᾶ στήν Μακεδονία, ἦταν σάν μέλος μιᾶς τετραμελοῦς ὁμάδας Ἀξιωματικῶν καί ἔγινε μέ Κυβερνητική ἐντολή. Οἱ ἄδειες πού τούς δόθηκαν ἀπό τό Ὑπουργεῖο Στρατιωτικῶν ἀφοροῦν τίς μετακινήσεις τούς μέσα στά ὅρια τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους (ἀντικειμενικός στόχος τούς εἶναι ἡ περιοχή μεταξύ Μοναστηρίου καί Καστοριᾶς ὅπου δραστηροποιοῦνται κύρια οἱ Βούλγαροι κομιτατζῆδες), καί τά διαβατήριά τους ἐκδόθηκαν μέ ψευδώνυμα. Τό ψευδώνυμο πού διάλεξε ὁ Παῦλος εἶναι ΜΙΚΗΣ ΖΕΖΑΣ.

Μίκης, ἀπό τό ὄνομα τοῦ γιοῦ τοῦ Μιχαήλ, πού φωνάζουν χαϊδευτικά Μίκη καί Ζέζας, ἀπό τό ὄνομα τῆς κόρης τοῦ Ζωῆς, πού φωνάζουν χαϊδευτικά Ζέζα!

Ὁ Παῦλος ἑτοιμάζεται μέ ἰδιαίτερη χαρά νά ἐκτελέσει αὐτή τήν ἀποστολή. Ὅπως γράφει στό σημειωματάριό του, στίς 24 Φεβρουαρίου 1904, "... Σήμερον ἐπί τέλους ἐκπληροῦται ὁ πόθος μου...". Πρίν ἀναχωρήσει, ἐπισκέπτεται τόν τάφο τοῦ πατέρα του, πού λάτρευε τή Μακεδονία καί θυμᾶται ὅτι πάνω στό φέρετρό του εἶχε ὁρκισθεῖ καί νά πεθάνει ἄν χρειαστεῖ, γί΄αὐτήν. Ἐπιστρέφει στή συνέχεια ἤρεμος στό σπίτι του, περνᾶ μερικές ὧρες μέ τούς δικούς του κι ἐνῶ τούς ἀποχαιρετᾶ μέ τά λόγια "Ζήτω ἡ Μακεδονία", ξεκινᾶ συγκινημένος γιά τήν ἐπικίνδυνη ἀποστολή του.

Φθάνοντας στόν προορισμό του, μετά ἀπό ταξίδι μερικῶν ἡμερῶν, ἀρχίζει τό ἔργο του. Ἐνημερώνεται, ζεῖ σέ ἄθλιες συνθῆκες, συμπάσχει, παρηγορεῖ καί ἐμψυχώνει τούς τυραννισμένους Ἕλληνες ἀπό χωριό σέ χωριό. Συνεχίζει ἀπτόητος καί ἀκούραστος τήν ἐκτέλεση τῆς ἀποστολῆς τοῦ μέχρις ὅτου κρυπτογραφική ἐπιστολή τοῦ 'Ἴωνα Δραγούμη τόν πληροφορεῖ γιά τήν πρόθεση τῆς Ἀθήνας, ὅτι "... Ἡ τουρκική πρεσβεία, μαθοῦσα τήν παρουσίαν τῶν κ.κ. Μελά καί Κοντούλη εἰς τά πέριξ της Καστορίας, προέβη εἰς παραστάσεις. Ὅπως διασκεδασθῶσιν αἵ ὑποψίαι τῶν Τούρκων ἐκρίναμεν ἀναγκαῖον νά ἐπιστρέψη προσωρινῶς ὁ κ. Μελάς τουλάχιστον...".

Ὁ Παῦλος ἀντιδρᾶ βίαια, ἀρνεῖται νά ὑπακούσει. Μάταια ἕνα ἡμερονύκτιο ὁ Κοντούλης προσπαθεῖ νά τόν μεταπείσει. Μόνον ὅταν τοῦ θυμίζει ὅτι σάν Ἀξιωματικός ἔχει ὁρκισθεῖ ὑπακοή καί τοῦ τονίζει ὅτι ἐξαιτίας τοῦ ἴσως καί νά ἀποτύχει ὁλόκληρη ἡ ἀποστολή τους, πείθεται μέ βαριά καρδιά, νά ἐπιστρέψει στήν Ἑλλάδα.

Στίς 29 Μαρτίου 1904, Δευτέρα τοῦ Πάσχα, ὁ Παῦλος ξαναβρίσκεται ἐπιτέλους μέ τήν οἰκογένειά του στήν Ἀθήνα.

Ὁ θάνατος τοῦ Παύλου Μελᾶ καί ἡ σημασία του γιά τόν ἀγώνα στήν Μακεδονία

Ἀκαταπόνητος συνεχίζει τόν ἀγώνα του καί μέ ἀγωνία περιμένει ὅπλα ἀπό τίς ἀθηναϊκές πατριωτικές ὀργανώσεις, γιά νά ἐξοπλίσει ὅλα τα χωριά τῆς περιοχῆς του. Στό μεταξύ, μέ ὅσα διαθέτει καί παρά τίς ἐναντίον τοῦ βουλγαρικές ἀπειλές, ὀργανώνει τήν ἄμυνα τεσσάρων χωριῶν καί προειδοποιεῖ ὅτι θά κάψει τά σπίτια ἐκείνων πού θά συμπράξουν μέ τούς βούλγαρους κομιτατζῆδες.

Παράλληλα, ἐξακολουθώντας νά ἐμπιστεύεται στά γράμματά του τίς σκέψεις καί τά συναισθήματά του σημειώνει. "... Δέν φαντάζεσαι τήν κατάστασίν μου τήν ψυχικήν. Θέλω καί πρέπει νά μείνω ἐδῶ ἄλλ΄ ὁ πολυτάραχος καί σχεδόν ἄγριος βίος μου μέ κάμνει νά νοσταλγῶ τόν ἥσυχον καί γλυκύν οἰκογενειακόν βίον. Καί ἐδῶ ἔχω τάς ἱκανοποιήσεις μου καί ἐκεῖ τήν εὐτυχίαν μου. Ἄλλ΄ἐδῶ μέ κρατεῖ ἐπί πλέον τό καθῆκον καί πρό πάντων αἵ ὑποχρεώσεις ἅς ἀνέλαβα. Αἰσθάνομαι ὅτι θυσιάζομαι, ἀλλά τουλάχιστον θά κατορθώσω τίποτε; ΄Ἡ θά χανδακώσω τήν ἱεράν αὐτήν ὑπόθεσιν; Αἰσθανόμενος τό μέγεθος τῆς εὐθύνης, πότε τρέμω καί πότε ἐνθουσιῶ...".

Στό μεταξύ το σῶμα τοῦ ἐνισχύεται καί μέ ντόπιους καί φθάνει τώρα τά 50 ἄτομα καί ἔτσι οἱ χωρικοί νιώθουν πιό ἀσφαλεῖς γνωρίζοντας τήν παρουσία του. Κι ἐνῶ βαδίζει γιά νά συναντηθεῖ μέ ἄλλο σῶμα Ἑλλήνων ἀνταρτῶν, γιά νά συναποφασίσουν γενικότερη κατά τῶν βουλγαρικῶν συμμοριῶν ἐπίθεση, σταματᾶ στό χωριό Στάτιστα, (ἤ καί Σιάτιστα) γιά νά ξεκουράσει τούς ἄνδρες του. Στίς ἀντιρρήσεις πού ἐκφράζει γιά αὐτή τή στάση τούς ὁ φίλος καί ὑπαρχηγός τοῦ Νίκος Πύρζας, ἐπειδή στό χωριό κατά τίς πληροφορίες τούς ὑπάρχει τουρκικό στρατιωτικό ἀπόσπασμα, ὁ Παῦλος ἀπαντᾶ: "... Εἶναι ἁμαρτία, τά παιδιά κουρασμένα, βρεγμένα ἅς μείνωμεν εἰς τό χωριό νά στεγνώσουν ὀλίγον ...".

Αὐτή ἡ ἀπόφασή του θά εἶναι τελικά γί΄αὐτόν μοιραία, γιατί οἱ Τοῦρκοι εἰδοποιημένοι καί ὁδηγημένοι ἀπό τόν κομιτατζή Μῆτρο Βλάχο γιά τήν ἐκεῖ παρουσία τους, ἐπιτίθενται καί κατά τή συμπλοκή ὁ Παῦλος τραματίζεται σοβαρά, "... στή μέση μέ πῆρε, παιδιά ...". Κι ἐνῶ οἱ ἄντρες τοῦ τρέχουν νά τόν βοηθήσουν μπαίνει μόνος του στό σπίτι, κάθεται καί ἀπευθυνόμενος στό Νίκο Πύρζα τοῦ λέει: "... Τό σταυρό νά τόν δώσεις στή γυναίκα μου καί τό τουφέκι τοῦ Μίκη καί νά τούς πῆς ὅτι τό καθῆκον μου ἔκαμα ...".

Στή συνέχεια βγάζει τό πορτοφόλι του μέ τίς φωτογραφίες τῶν παιδιῶν του κι ἐπειδή ἀρχίζει νά πονᾶ, παρακαλεῖ νά τόν σκοτώσουν καί νά μήν τόν ἀφήσουν ζωντανό στά χέρια τῶν Τούρκων. Ὅλοι γύρω του λυπημένοι καί ἀνήμποροι νά βοηθήσουν παρακολουθοῦν τίς τελευταῖες στιγμές τοῦ παλικαριοῦ πού ψιθυρίζει πότε "... πονῶ!", πότε "... σκοτῶστε μέ!" καί πότε τά ὀνόματα τῶν παιδιῶν του "... Μίκη, Ζωή!". Καί ἀφοῦ μέ δυνατούς πόνους παιδεύεται μισή περίπου ὥρα, μέ τή λέξη "... πονῶ!" ἀφήνει τήν τελευταία του πνοή ἐπάνω στή διψασμένη γιά αἷμα ἡρώων Ἑλληνική γῆ..

Ἡ τραγική εἴδηση φθάνει στό Ὑπουργεῖο Ἐξωτερικῶν στήν Ἀθήνα μέ τηλεγράφημα τοῦ Προξένου τοῦ Μοναστηρίου πού ἀναφέρει τά ἑξῆς : "... Παρελθοῦσαν Τετάρτην, 13 τρέχοντος (Ὀκτωβρίου) ἡμετέρων εὑρεθέντων ἐν χωρίω Στάτιστα καί περί ὥραν 5 μ.μ. ἤρξατο πυρός κατά τῶν ἡμετέρων. Ἡμέτεροι ἀπήντησαν γενναίως, μετά δίωρον δέ ἀνταλλαγήν πυροβολισμῶν, ἀπεφάσισαν ἐπιχειρήσωσιν ἔξοδον. Παῦλος Μελάς ὤρμησε πρῶτος ἐπί κεφαλῆς αὐτῶν, ὁπότε σφαίρα τουρκική πλήξασα αὐτόν κατά τήν ὀσφυακήν χῶραν, ἐτραυμάτισε θανασίμως. Σύντροφοί του τόν... ἐναπέθεσαν παρακειμένω οἰκίσκω, ἔνθα, μετά ἠμισειαν ὥραν, διαρκούσης πάντοτε συμπλοκῆς, ἐθνικός ἥρως ἡσύχασε ..." !

Ὁ θάνατός του αἰφνιδιάζει καί θλίβει τούς Μακεδόνες, γιατί σ΄αὐτόν εἶχαν στηρίξει ὅλες τους τίς ἐλπίδες γιά τή σωτηρία τους. Καί μολονότι δέν ἔχουν ἀκόμη συνειδητοποιήσει τό ὀδυνηρό γεγονός, ἀρχίζει ἡ δυσάρεστη διαδικασία τοῦ ἐνταφιασμοῦ. Ἀπό γράμμα πού στέλνει ὁ ἑλληνοδιδάσκαλος καί ὑπάλληλος τοῦ προξενείου Μοναστηρίου Βασίλειος Ἀγοραστός στόν 'Ἴωνα Δραγούμη, γυναικάδελφο τοῦ Παύλου, ἔχουμε τίς λεπτομέρειες τοῦ ἐνταφιασμοῦ. Σύμφωνα μέ αὐτές, ὁ ἴδιος ὁ Ἀγοραστός ἐκτελώντας ἐντολή τοῦ προξενείου φθάνει στό Πισοδέρι, γιά νά μεριμνήσει γιά τήν ταφή τοῦ ἥρωα. Ἐπειδή ἐκεῖ πληροφορεῖται ὅτι οἱ κάτοικοι τῆς Στάτιστας τόν ἔχουν ἤδη ἐνταφιάσει σέ ἀσφαλές μέρος, προχωρεῖ στό Ζέλοβο ἄπ΄ὅπου στέλνει ἄνδρα τοῦ σώματος τοῦ Παύλου μεταμφιεσμένο στή Στάτιτσα, γιά νά παραλάβει κρυφά καί νά μεταφέρει στό Ζέλοβο τό σῶμα τοῦ γενναίου ἀρχηγοῦ του.

Κι ἐνῶ ἔχει ἀρχίσει ἡ ἐκταφή τοῦ νεκροῦ, ἀναγγέλλεται ὅτι ἰσχυρό τουρκικό ἀπόσπασμα κατευθύνεται στό χωριό. Γιά ν΄ἀποφύγουν τότε τήν αὐτόφωρη σύλληψη, κόβουν τήν κεφαλή τοῦ παλικαριοῦ καί θάβουν ξανά τό σῶμα του. Καί τή στιγμή πού ὁ Τοῦρκος ἀποσπασματάρχης ἔχει συγκαλέσει τούς χωρικούς στήν πλατεία καί μέ ἀπειλές, ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα, τούς ζητά τόν τόπο τῆς ταφῆς, ὁ ἀπεσταλμένος κατορθώνει νά διαφύγει ἔχοντας στό σακίδιό του τό κεφάλι τοῦ ἄτυχου ἀρχηγοῦ του καί νά φθάσει στό Ζέλοβο. Ἐκεῖ ὡς πιό κατάλληλο γιά τήν ταφή τοῦ ἐπιλέγουν τό παρεκκλήσι τῆς Ἄγ. Παρασκευῆς στό Πισοδέρι, ὅπου καί ἐνταφιάζεται στόν πρό τῆς Ὡραίας Πύλης χῶρο στίς 18 Ὀκτωβρίου 1904.

ΠΗΓΗ: http://agiosdimitrioskouvaras.blogspot.gr/2013/10/blog-post_4813.html#more

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: Πρωτοπρεσβύτερος Αναστάσιος Παρούτογλου; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 11 Μαϊος 2013; Εμφανίσεις: 1429

Ο Μακεδονικός Αγώνας στην Ιερά Μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης

makedonikos Agonas

Πρωτοπρεσβυτέρου Αναστασίου Παρούτογλου
Γεν. Αρχιερατικού Επιτρόπου
Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης

Η σύσταση της Βουλγαρικής Εξαρχίας σηματοδοτεί μια νέα περίοδο στην Ιστορία της Μακεδονίας. Μια περίοδο που στιγματίζεται από την βίαιη και σφοδρή προσπάθεια των Βουλγάρων Κομιτατζήδων για την εθνολογική αλλοίωση της Ελληνικότητας της Μακεδονίας με απηνείς διώξεις και δολοφονίες Ελλήνων. Έτσι, λοιπόν, εκείνος ο τυπικός διαχωρισμός των δύο Εκκλησιών, έγινε στην ουσία η αιτία διαχωρισμού των χριστιανικών πληθυσμών σε Πατριαρχικούς και Εξαρχικούς. Ουσιαστικά πήρε τη μορφή εθνικής αντιπαράθεσης Ελλήνων και Βουλγάρων. Αυτό, λοιπόν, είναι και η απαρχή του Μακεδονικού Αγώνα.

Ο αγώνας αυτός άρχισε ουσιαστικά το 1903 και τερματίστηκε το 1908, όταν θεσπίστηκε το Τουρκικό Σύνταγμα με το Κίνημα των Νεοτούρκων. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα οι Βούλγαροι Κομιτατζήδες και οι Τούρκοι Σωβινιστές, αποτελούν τους δύο κυριότερους εχθρούς των Μακεδόνων.

Όταν οι Βούλγαροι και οι υποστηρικτές τους διαπίστωσαν ότι δεν μπορούσαν να επιβληθούν με την προπαγάνδα και μόνο, πέρασαν στη βία των όπλων κάτω φυσικά από το αδιάφορο, δήθεν, βλέμμα των Τούρκων. Άρχισαν την επίθεση με τη λεηλασία ναών και μοναστηριών και τη σφαγή Ιερέων και Μοναχών.

Επί πλέον έχουμε την εμφάνιση καθαρής προπαγάνδας από Εξαρχικούς -Βούλγαρους- Δασκάλους και Ιερείς, υποστηριζόμενους από Κομιτατζήδες. Τυπικά, έχουν σκοπό τον θρησκευτικό προσηλυτισμό. Ουσιαστικά όμως, αποβλέπουν στην ισχυροποίηση των βουλγαρικών θέσεων και στόχων για τη Μακεδονία. Αυτή την εποχή, οι διακρίσεις των πληθυσμών -στη νευραλγική αυτή περιοχή των Βαλκανίων- γίνονται με βάση τη θρησκευτική τους επιλογή και όχι την εθνική τους ταυτότητα. Έτσι, λοιπόν, όταν λέμε Εξαρχικός ή Σχισματικός σημαίνει Βούλγαρος και αντίστροφα. Πατριαρχικός ή Ορθόδοξος σημαίνει Έλληνας.

Μέσα σ’ εκείνη την κόλαση του πολέμου η επαρχία Λαγκαδά δίνει το παν για το δίκαιο του Μακεδονικού Αγώνα. Πρωτοπόρος υπήρξε ο τελευταίος επίσκοπος Λητής και Ρεντίνης και μετέπειτα Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Αλέξανδρος Ρηγόπουλος, ο οποίος έσπειρε τον σπόρο της λευτεριάς σε όλη την περιοχή. Η προσφορά του Λαγκαδά και των χωριών του στο Μακεδονικό Αγώνα υπήρξε πολύτιμη και αποτελεί μια λαμπρή σελίδα της ιστορίας του. Ο Λαγκαδάς κατά τη μακραίωνη περίοδο της Τουρκοκρατίας διατήρησε αλώβητα τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και αντιστάθηκε σαν χαλύβδινο τείχος στις προσπάθειες της Σλαβικής προπαγάνδας. Το βουλγαρικό μίασμα δεν μπόρεσε να διεισδύσει. Κάθε απόπειρα των Βουλγάρων να προσηλυτίσουν τους κατοίκους του Λαγκαδά θραύεται.

Στην αρχή η συμμετοχή των κατοίκων της επαρχίας Λαγκαδά στον αγώνα ήταν αυθόρμητη, γιατί έλειπε το συντονιστικό όργανο. Με τον ερχομό όμως του Παύλου Μελά και την επίσημη υιοθέτηση των αγώνα από το Ελληνικό Κράτος συστήθηκαν στα χωριά του Λαγκαδά «Επιτροπές Αγώνος», που διορίστηκαν από το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης και αναγνωρίστηκαν από το κέντρο, το «Μακεδονικό Κομιτάτο», που είχε την έδρα του στην Αθήνα.

Οι Μακεδονομάχοι, οργανωμένοι σε σώματα, άνοιξαν τον δρόμο στον ελληνικό στρατό, ο οποίος με επικεφαλής τον διάδοχο τότε Κωνσταντίνο, ελευθέρωνε τη μία μετά την άλλη τις πόλεις της Μακεδονίας. Στις 26 Οκτωβρίου οι ελληνικές εμπροσθοφυλακές έμπαιναν θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη και στις 27 Οκτωβρίου απελευθερωνόταν ο Λαγκαδάς.
Οι κάτοικοι του Λαγκαδά και της γύρω περιοχής κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα πρόσφεραν εξαιρετικές εθνικές υπηρεσίες. Εργάσθηκαν ως τροφοδότες, σύνδεσμοι, οδηγοί των Ελληνικών ανταρτικών Σωμάτων και ως ένοπλοι.

Στην πόλη του Λαγκαδά και στην περιοχή του δεν μπόρεσε να διεισδύσει η Βουλγαρική προπαγάνδα και απόδειξη τούτου είναι ότι δεν υπήρξαν ούτε ναοί ούτε σχολεία της Βουλγαρικής Εξαρχίας. Στην περιοχή του Λαγκαδά λειτουργούσαν τότε 28 σχολεία και ήταν όλα Ελληνικά. Ο Ελληνισμός διατηρήθηκε στο Λαγκαδά αλώβητος, χάρη στην επαγρύπνηση των κατοίκων του, που από την αρχή είχαν οργανώσει την άμυνά τους και στην συνέχεια την επίθεση.

Στο Λαγκαδά τα όπλα μεταφέρονταν από το Δερβένι, το οποίο φυλαγόταν αδιάκοπα από τους τζανταρμάδες, και από κει στο Μελισσοχώρι μέσω της Καρίπτσιας, μιας θαμνώδους περιοχής στον κάμπο, στον ονομαστό λαχανόκηπο «Παράδεισος» των Δεμερτζήδων. Έφταναν τα όπλα μέσα σε καλαμωτές για μεταξοσκώληκες και στη συνέχεια συσκευάζονταν στα κάρα, που μετέφεραν λαχανικά, ενώ τα φυσίγγια μεταφέρονταν ακόμα και μέσα σε κατσαρόλες φαγητού.

Στο Λαγκαδά είχε ιδρυθεί το 1904 από τους προκτίτους της πόλης ο Σύλλογος «Αναγέννησις», με φανερό σκοπό τις αγαθοεργίες, στην πραγματικότητα όμως εργαζόταν κρυφά για το Μακεδονικό Αγώνα. Τα πρώτα διοικητικά μέλη ήταν ο ιερεύς Ιωακείμ Ανανιάδης, ο Δημήτριος Κωνσταντίλας, ο Δημήτριος Λίγδας, ο Αθανάσιος Γεωργιάδης και ο Αθανάσιος Ηλιάδης. Μέλη της αδελφότητος ήταν σχεδόν το σύνολο των κατοίκων του Λαγκαδά. Σύνδεσμός της αδελφότητος με τις ομάδες των Μακεδονομάχων και το Ελληνικό Προξενείο ήταν ο Χρήστος Δρεμλής, ο Δημήτριος Καρακάντζος, ο Ηλίας Ηλιάδης και ο Μιχαήλ Βοσνακίδης. Αυτοί υπό την εποπτεία του Γεωργίου Σταυρόπουλου μετέφεραν μηνύματα και διαταγές του Προξενείου προς τον οπλαρχηγό της περιοχής Γιάννη Ράμναλη.

Την Επιτροπή Αμύνης του Λαγκαδά αποτελούσαν οι διακρινόμενοι για τα φλογερά πατριωτικά τους φρονήματα και τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη: Γεώργιος Σαραντόπουλος, ο γιατρός Δημήτριος Λίγδας και ο Δημήτριος Κωνσταντίλας.

Εκτός από αυτούς και οι παρακάτω Λαγκαδιανοί πρόσφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο Μακεδονικό Αγώνα: ο Πασχάλης Ράμναλης, ο Δημήτριος Καζαντζής, ο Γεώργιος Τσιοπάνης ή Κωστούσης, ο Σταμάτης Καραγεωργίου, ο Ηλίας Ηλιάδης, ο Αλέξανδρος Ηλιάδης, ο Απόστολος Γεωργακούδης ή Γιαννακούδης, ο Γεώργιος Μερόβαλης, ο Δήμος Δήμου, ο Μιχαήλ Βοσνακίδης, ο Αστέριος Οικονόμου, ο Σωτήριος Μπαϊρακτάρης και πολλοί άλλοι.

Από το Κολχικό Λαγκαδά καταγόταν ο Σταύρος Καζαντζής, ο θρυλικός καπετάν Μπαρέτης, που, από την παιδική του ηλικία, διακρινόταν για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία του προς την πατρίδα. Σε ολόκληρη τη Μακεδονία είχε καταστεί ο φόβος και ο αυστηρός τιμωρός των κομιτατζήδων και των Τούρκων. Είναι αυτός που μαζί με τον επίσης ριψοκίνδυνο Μακεδονομάχο Σταύρο Σταυρούδη από το Μελισσοχώρι εκτέλεσαν τον φιλοτούρκο ηγεμόνα της Σάμου Ανδρέα Κοπάση.

Ο Σοχός υπήρξε ένα από τα ακραία φυλάκια του Ελληνισμού, που κατά την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα παρέμεινε απόρθητο φρούριο και δεν επέτρεψε τη διείσδυση της Βουλγαρικής προπαγάνδας. Ο Επιθεωρητής Δημοτικής Εκπαιδεύσεως Άγγελος Παπαζαχαρίου, ο ιερεύς Στέργιος Παπαευαγγέλου, ο ιατρός Κωνσταντίνος Χατζηλίας, ο κτηνοτρόφος Σταύρος Γκλαβίνας, ο Ευάγγελος Παπαζαχαρίου και πολλοί άλλοι πρόσφεραν τεράστιες υπηρεσίες στο Μακεδονικό Αγώνα, ώστε ο καπετάν Ζώης τους είχε ονομάσει «Αετούς».

Οι κάτοικοι του Δρυμού εργάσθηκαν όλοι ενωμένοι και συνέβαλαν με όλες τους τις δυνάμεις για τη διατήρηση του Ελληνισμού και την απελευθέρωση της Μακεδονικής γης από την Τουρκική τυραννία και τη Σλαβική επιβουλή.

Το Ελληνικό Προξενείο βλέποντας το αγωνιστικό φρόνημα των κατοίκων του Δρυμού εγκατέστησε εκεί κλιμάκιο του Μακεδονικού Αγώνα και το χωρίο μεταβλήθηκε σε στρατόπεδο διερχομένων αρχηγών, οπλαρχηγών και πολεμιστών Μακεδονομάχων για τη διακίνηση από εκεί όπλων και πυρομαχικών για όλες τις κατευθύνσεις των δρώντων Ελληνικών σωμάτων για Δοϊράνη, Σιδηρόκαστρο, Γιαννιτσά, Βέροια και αλλού. Οι κάτοικοι του Δρυμού είχαν σιδερένια πίστη και πειθαρχία στη δημογεροντία τους και όλα τα ατομικά τους ζητήματα τα έλυνε η δημογεροντία.

Στο Μελισσοχώρι από τους πρώτους που μυήθηκαν στο Μακεδονικό Αγώνα ήταν ο Αντώνιος Σαμαράς, ο ιερεύς Αντώνιος Παπαδόπουλος, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος και η ηρωίδα δασκάλα Μαρία Παπαθανασίου-Μωυσιάδου. Εκεί συγκροτήθηκε ένοπλη ομάδα για την άμυνα των κατοίκων εναντίον των κομιτατζήδων. Η ομάδα ονομάσθηκε «Αδελφότης» και αποτελούνταν από τον Αντώνιο Σαμαρά, που ήταν ο «Σταυροπατέρας» και τα μέλη που λέγονταν «Σταυραδελφοί», όπως οι: Νικόλαος Γεροθανάσης, Νικόλαος Ντουνούσης, Αντώνιος Γηρούσης, Ευάγγελος Καραγεωργίου, Παναγιώτης Τζήμος, Αθανάσιος Περηφάνης, Αθανάσιος Παπαποστόλου, Αθανάσιος Αδάμος, Αστέριος Ντάρος, Βασίλειος Γκαγκάτσης, Δημήτριος Βλάχος, Ανδρέας Λίγδας, Βασίλειος Αδάμος, Θεόδωρος Τσιτσικλής, Χρυσόστομος Σοφράς, Δημήτριος Γκαγκάτσης και πολλοί άλλοι.

Το Μελισσοχώρι την περίοδο εκείνη ήταν φυτώριο ιερέων. Είχε 14 ιερείς και το Ελληνικό Προξενείο Θεσσαλονίκης τους διώρισε στα χωριά της Μακεδονίας, για να κρατήσουν τους Έλληνες στους κόλπους της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ελλάδος. Ενώ οι «μπαξεβάνηδες» του Μελισσοχωρίου κάτω από τα ζαρζαβάτια μετέφεραν τα όπλα και τα πολεμοφόδια, όπου είχε ανάγκη ο Μακεδονικός Αγώνας.

Εδώ έδρασαν τα Σώματα του καπετάν Ράμναλη, του καπετάν Ζώη (Κάκαβου), του καπετάν Γ. Γιαγκλή, του καπετάν Ματαπά και άλλων. Στον ένοπλο Μακεδονικό Αγώνα κατετάγησαν τα πλέον ριψοκίνδυνα παλληκάρια του Μελισσοχωρίου. Ο Στρατηγός Κάκαβος για τη μεγάλη τους ικανότητα τους ονόμαζε: «Άπιαστα πουλιά», γιατί ήταν ο φόβος και ο τρόμος των Βούλγαρων κομιτατζήδων.

Η Λητή αντιστάθηκε γενναία στις λυσσώδεις και τρομοκρατικές ενέργειες του Βουλγαρικού Κομιτάτου. Ο πρόξενος Λάμπρος Κορομηλάς ανέθεσε την προεδρία της Επιτροπής Αμύνης στον ένθερμο και φλογερό πατριώτη Πρόδρομο Κουγιούμη, που ήταν πρόεδρος της Λητής. Στον αγώνα μυήθηκαν και οι ιερείς παπά-Δημήτριος, παπά-Στέργιος και παπά-Χρύσανθος Ζαμπούλης. Ακολούθησε ο δάσκαλος Νικόλαος Γρηγοριάδης, που ανέλαβε Γραμματέας της Επιτροπής Αμύνης, ενώ Ταμίας ανέλαβε ο Γεώργιος Τάκης.

Στη Λητή έδρασαν οι οπλαρχηγοί καπετάν Ζώης, Γιάννης Ράμναλης και Ματαπάς. Πολλές φορές επισκεπτόταν την περιοχή και ο Θεόδωρος Ασκητής (Α’ διερμηνέας του Ελληνικού Προξενείου) και συνεργαζόταν με την Επιτροπή Αμύνης και με τους προκρίτους για την καλύτερη διεξαγωγή του αγώνα. Ως μυστική κρύπτη για τα όπλα χρησιμοποιείτο το παρεκκλήσι της Ζωοδόχου Πηγής.

Σημαντικές υπηρεσίες στον αγώνα πρόσφεραν: ο δάσκαλος Εμμανουήλ Νίκας, ο Νικόλαος Σιώκος, η Πολυξένη Ζωγράφου, ο Νικόλαος Σάντος, ο Απόστολος Κλέπκος (μικρός καθώς ήταν μετέφερε επιστολές και δυναμίτιδα), ο Δημήτριος Λουκάς ή Μελάς, ο Σωτήριος Κλέπκος, ο Δημήτριος Χατζησωτηρίου, ο Χρήστος Νικολαΐδης, ο Κωνσταντίνος Χατζηευαγγέλου και πολλοί άλλοι.

Στην Ξυλόπολη οι πρόκριτοι Κωνσταντίνος Χαριζάνης, Σωτήριος Χαριζάνης, Άγγελος Κιουτσούκης και Αμπάκος Στοϊμάνου περιέρχονταν τα σπίτια και ενθάρρυναν τους κατοίκους να εμμένουν με καρτερία και πίστη στα Ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και να μη φοβούνται τις Βουλγαρικές θηριωδίες, που γίνονταν με την ανοχή των Τούρκων.

Η επιτροπή Αμύνης ανέπτυξε εξαιρετική εθνική δραστηριότητα. Ο Ηλίας Πάσχος, ο Γεώργιος Μόσχος, ο Δημήτριος Χάιδας, ο δάσκαλος Αθανάσιος Πάσχος και πολλοί άλλοι πρόσφεραν σημαντικές υπηρεσίες στον Μακεδονικό Αγώνα. Στην περιοχή της Ξυλόπολης έδρασαν τα Ελληνικά Σώματα του καπετάν Κόρακα, του Κατσαντώνη, του καπετάν Ματαπά και του καπετάν Γιάννη Ράμναλη. Ολόκληρη η περιφέρεια της Ιεράς Μητροπόλεως Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης ήταν διάσπαρτη από αγωνιστές, που πρόσφεραν μεγάλες υπηρεσίες στον Μακεδονικό Αγώνα με κίνδυνο της ζωής τους. Ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω:

Στην Άσσηρο ο Απόστολος Γεωργακούδης, ο Φώτιος Ντάβας και ο Χρήστος Τσούλης. Στο Βερτίσκο ο Γεώργιος Αποστόλου, ο Άγγελος Γεωργίου, ο ιερεύς Αθανάσιος Ντάκος, ο Αστέριος Δημητρίου, ο Παναγιώτης Θεοδοσίου, ο Γεώργιος Ντάκου, ο Γεώργιος Παπασκουλάκου και ο Στέργιος Παπαγεωργίου. Στα Λαγυνά ο Νικόλαος Γεργάκης, ο Δημήτριος Ζαχαρούδης, ο Στέργιος Αντωνίου, ο Γεώργιος Γεωντζής και ο Χρήστος Ιωάννου. Στη Νικόπολη ο Κωνσταντίνος Μαυρουδής και ο Κωνσταντίνος Γιόφκας. Στην Όσσα ο Στογιάννης Αλτίκης, ο Γεώργιος Γρύλλιος, ο Ιωάννης Ουζούνης, ο Γεώργιος Καραγιάννης ή Αρίμης, ο Πέτρος Μποσκούψιος και ο Δημήτριος Γεωργιάδης. Στον Προφήτη ο Ευάγγελος Ζερβός, ο Απόστολος Σπύρου και ο Πασχάλης Τσουκαλάς. Και στη Ρεντίνα ο Κωνσταντίνος Καραγιάννης.

ΠΗΓΗ: http://www.impantokratoros.gr/13ED63EC.el.aspx

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: Κυριάκου Παπακυριάκου; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 05 Νοεμβρίου 2012; Εμφανίσεις: 2833

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΕΡΡΩΝ

makedonikos agonas 1

Με ιδιαίτερη χαρά παρουσιάζουμε την ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου "Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΕΡΡΩΝ» του Καθηγητού, Ιστορικού και πολυτάλαντου συγγραφέως Κυριάκου Παπακυριάκου.

Η έκβαση του Μακεδονικού Αγώνα στον Νομό Σερρών, στη στρατηγική και ευαίσθητη αυτή περιοχή, είχε ευρύτερες επιπτώσεις στο όλο εγχείρημα του Μακεδονικού Αγώνα και προετοίμασε ποικιλοτρόπως τον πληθυσμό για τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους.

Το σημαντικότατο αυτό πόνημα, γεμάτο με καταπληκτικές ιστορικές λεπτομέρειες και αναφορές, αριθμεί περί τις 228 σελίδες και είναι προλογισμένο από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Θεολόγο της ακριτικής Ι. Μητροπόλεως Σερρών και Νιγρίτης, γής της Μακεδονίας μας.

Εκδόθηκε με την ευκαιρία των 100 ετών από την απελευθέρωση των Σερρών κατά την περίοδο των Βαλκανικών Πολέμων.

Ο συγγραφέας παραχώρησε ευγενώς την ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου του προς χρήση από κάθε ενδιαφερόμενο αναγνώστη. Παρακαλούμε όμως , για λόγους δεοντολογίας, κάθε αναφορά στο βιβλίο ή χρήση αποσπασμάτων του να γίνεται πάντοτε με αναφορά του τίτλου του βιβλίου και του συγγραφέως και της ηλεκτρονικής πηγής.

Με εκτίμηση προς το αναγνωστικό κοινό

ΤΡΑΠΕΖΑ ΙΔΕΩΝ

ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΠΙΕΖΟΝΤΑΣ:

ΕΔΩ ΓΙΑ ΜΟΡΦΗ PDF

Παραθέτουμε τον πίνακα περιεχομένων και τις πρώτες παραγράφους του πρώτου κεφαλαίου :

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

I. Η προσφορά των Μακεδόνων στο ελληνικό έθνος και τον παγκόσμιο πολιτισμό

1. Οι Μακεδόνες ως προστάτες των βορείων συνόρων της Ελλάδας

2. Οι Μακεδόνες ως παράγοντας ενοποίησης των Ελλήνων

3. Οι Μακεδόνες ως φορείς καλλιέργειας του ελληνικού πολιτισμού

4. Οι Μακεδόνες ως φορείς διάδοσης του ελληνικού πολιτισμού σε όλο τον κόσμο

5. Γιατί η Μακεδονία, ως έδαφος και ως ιστορία, αποτέλεσε (και εξακολουθεί να αποτελεί) στόχο όλων των γειτόνων λαών της Ελλάδας;

II. Ανασκόπηση της πληθυσμιακής σύνθεσης της Μακεδονίας και ιδίως

των Σερρών από τα αρχαία χρόνια.

1. Η πληθυσμιακή σύνθεση της Μακεδονίας κατά τα αρχαία και βυζαντινά χρόνια

2. Η πληθυσμιακή σύνθεση των Σερρών στα χρόνια της Τουρκοκρατίας

III. Η Μακεδονία ως κεντρικός στόχος της σλαβικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής: Τα γεγονότα που οδήγησαν στο Μακεδονικό Αγώνα

1. Η κατάκτηση της Μακεδονίας ως επιδίωξη της σλαβικής πολιτικής

2. Η Βουλγαρική Εξαρχία και οι Συνθήκες του Αγίου Στεφάνου και του Βερολίνου

3. Οι Μακεδονικές Επαναστατικές Οργανώσεις

4. Οι προσπάθειες προσάρτησης της Μακεδονίας στη Βουλγαρία

5. Προβληματισμός για δημοψήφισμα στη Μακεδονία

6. Βιαιότητες των Βουλγάρων στη Μακεδονία

7. Διαχωρισμός των Βουλγαροκομιτατζήδων

8. Βασικά χαρακτηριστικά του Μακεδονικού Αγώνα

IV. Η στάση των τρίτων κρατών στο Μακεδονικό Αγώνα

1. Το διεθνές ιστορικοπολιτικό πλαίσιο του Μακεδονικού Αγώνα

2. Η γενικότερη στάση των ευρωπαϊκών κρατών και τα αίτιά της

3. Η γενικότερη στάση της Τουρκίας και τα αίτιά της

α) Η ύπουλη τουρκική συμπεριφορά έναντι των Ελλήνων

β) Η συνεργασία Τούρκων και Βουλγάρων κατά των Ελλήνων

4. Ειδικότερα χαρακτηριστικά της στάσης επιμέρους ευρωπαϊκών κρατών

α) Ρωσία

β) Ρουμανία

γ) Σερβία

δ) Γαλλία

ε) Αγγλία

στ) Γερμανία και Αυστρία

V. Η αντίδραση των Ελλήνων κατά των Βουλγάρων

1. Η αντίδραση των Μακεδόνων

2. Η αναγκαιότητα ένοπλης δράσης

3. Τα μειονεκτήματα των Ελλήνων Μακεδονομάχων, ιδίως στην περιοχή Σερρών

VI. Βασικά χαρακτηριστικά του Μακεδονικού Αγώνα στις Σέρρες

1. H πόλη των Σερρών

2. Ο μουσικογυμναστικός Σύλλογος “Ορφέας”

3. Τα πρώτα ελληνικά αντάρτικα σώματα στις Σέρρες

4. Η οργάνωση του Μακεδονικού Αγώνα στο σαντζάκιο Σερρών

5. Η τακτική των ελληνικών αντάρτικων σωμάτων

6. Ο σκοπός των ελληνικών αντάρτικων σωμάτων

7. Η συμμετοχή τουσερραϊκού λαού στον αγώνα

VII. Οπλισμός

1. Οπλισμός των Βουλγάρων

2. Οπλισμός των Ελλήνων

VIII. Τα οικονομικά στο Μακεδονικό Αγώνα

1. Τα οικονομικά των Ελλήνων

2. Ο οικονομικός πόλεμος κατά των Εξαρχικών

IX. Το ελληνικό υποπροξενείο στις Σέρρες

1. Η δράση του ελληνικού υποπροξενείου

2. Ο πρόξενος Αντώνιος Σαχτούρης

α) Τα προσόντα του

β) Η δράση του στις Σέρρες

γ) Οι απόψεις του για τη δράση των αντάρτικων σωμάτων

δ) Ο σχεδιασμός της δολοφονίας του

ε) Η εκτίμηση των Σερραίων για τον Σαχτούρη

στ) Η εθνική προσφορά του Σαχτούρη στα χρόνια των Νεότουρκων

3. Ο Γραμματέας του προξενείου Δημοσθένης Φλωριάς (Νούτσος)

α) Βιογραφικά στοιχεία

β) Το σχέδιο του Φλωριά για τα αντάρτικα σώματα

γ) Οδηγίες του Φλωριά για τη διεξαγωγή του αγώνα

X. Η προσφορά της τοπικής Εκκλησίας στο Μακεδονικό αγώνα

1. Η δράση των επισκόπων της Εκκλησίας

2. Η δράση του υπόλοιπου κλήρου στο Μακεδονικό αγώνα

XI. Μορφές του Μακεδονικού αγώνα στο Νομό Σερρών: Καπεταναίοι

1. Ευθύνη και δράση των καπεταναίων

2. Ο καπετάν Χατζηπανταζής

3. Ο καπετάν Γιαγκλής (1867-1944)

4. Ο καπετάν Βλάχμπεης Στέργιος (1880-1948)

5. Ο καπετάν Μητρούσης Γκογκολάκης (1882-1907)

α) Βασικά χαρακτηριστικά του Μητρούση

β) Η δολοφονία της οικογένειάς του και η εκδίκηση γι’ αυτήν

γ) Η παραμονή του Μητρούση στην Αθήνα

δ) Η μάχη της Ευαγγελιστρίας

ε) Ο απαγχονισμός των δύο συλληφθέντων

6. O καπετάν Δούκας-Ζέρβας (1879-1938)

α) Η ζωή του πριν την κατάταξή του στο αντάρτικο σώμα

β) Η δράση του στη Δυτική Μακεδονία

γ) Η επιχείρηση κατά της συμμορίας του Μήτρου Βλάχου

δ) Ως οπλαρχηγός στην Ανατολική Μακεδονία

ε) Συμμετοχή του καπετάν Δούκα στους Βαλκανικούς πολέμους

7. Ο καπετάν Παπαπασχάλης (Ανδρούτσος) (1873-1907)

8. Ο καπετάν Στρατής

α) Συγκρότηση αντάρτικου σώματος

β) Αντίσταση του σώματος κατά των Τούρκων

γ) Επίθεση του σώματος κατά των Δρανοβαλήδων

9. Ο καπετάν Μακούλης Ανδρέας

α) Η βιογραφία του προ της εντάξεώς του στον αγώνα

β) Η δράση του

γ) Η μάχη του σώματος Μακούλη με τους Τούρκους στη Δοβίστα

10. O καπετάν Αλέξανδρος Ευρυθιώτης ή Αϊβαλιώτης

11. Ο καπετάν Κότζιαρης

XII. Μακεδονομάχοι οπλίτες,, πράκτορες του Νομού Σερρών:

Α) Μακεδονομάχοι οπλίτες , πράκτορες της πόλης των Σερρών

1. Αναστασίου Στέφανος (παντοπώλης)

α) Η μύησή του στο μακεδονικό αγώνα

β) Η δράση του στο μακεδονικό αγώνα

(1) Η συνεισφορά του στον οικονομικό πόλεμο

(2) Η σύμπραξή του στην εκταφή του Χατζηπανταζή

(3) Η συνεισφορά του στη μεταφορά και τη διανομή των όπλων

(4) Δράση ως αγγελιοφόρος

γ) Διωγμοί και μαρτύρια

2. Αναστάσιος Χρυσάφης (ιατρός)

α) Η επαγγελματική του σταδιοδρομία

β) Η δράση του στο Μακεδονικό αγώνα

γ) Η δράση του στους Βαλκανικούς πολέμους

δ) Ο θάνατός του

ε) Η οικογένειά του

Β)Μακεδονομάχοι οπλίτες πράκτορες των κωμοπόλεων και των χωριών

του νομού Σερρών

XIII. Οι Νεότουρκοι

XIV. Η στάση των Σλάβων στους Βαλκανικούς και στους παγκοσμίους

πολέμους

XV. Η γλώσσα

1. H Ελληνική γλώσσα της Μακεδονία

α) Οι επιδιώξεις των Σλάβων με τη γλώσσα

β) Αποδείξεις ότι οι Μακεδόνες μιλούσαν ελληνικά

γ) Το λεξιλόγιο της ελληνικής μακεδονικής διαλέκτου

δ) Γλωσσικές ιδιομορφίες λόγω της μετάβασης των Μακεδόνων από τη δωρική στην αττική διάλεκτο και το παράδειγμα των Δαρνακοχωριτών

ε) Η έλλειψη συγγένειας μεταξύ της αρχαίας μακεδονικής και της σλαβομακεδονικής γλώσσας

2. Η σλαβομακεδονική γλώσσα

α) H γέννηση της σλαβομακεδονικής γλώσσας

β) Η διάδοση της σλαβομακεδονικής γλώσσας

XVI. Τα αποτελέσματα του Μακεδονικού Αγώνα

Βιβλιογραφία

Σύντομη βιογραφία του συγγραφέα

____________________________________________________________________________________________________________________

1. Οι Μακεδόνες ως προστάτες των βορείων συνόρων της Ελλάδας

Οι Μακεδόνες, όπως γράφει ο Π. Ν. Ανδριώτης (1) , ήταν πανάρχαια ελληνική φυλή, όπως οι Δωριείς, οι Ίωνες και οι Αιολείς. Μιλούσαν ελληνικά σε διάλεκτο, που συγγένευε ιδιαίτερα με τη δωρική και την αιολική διάλεκτο. Ήταν σκληραγωγημένος ορεσίβιος δυναμικός λαός, προσηλωμένος στα ιδανικά του ελληνισμού και με ακμαίο το εθνικό ελληνικό φρόνημα.

Οι Μακεδόνες αγωνίζονταν από αρχαιοτάτων χρόνων για τη διαφύλαξη των ελληνικών συνόρων στο βορρά. Από αγάπη για την πατρίδα τους, την Ελλάδα, και με ακμαίο το ελληνικό φρόνημα πρότασσαν πάντοτε με γενναιότητα τα στήθη τους κατά των βαρβάρων για να προφυλάξουν και τη νότιο Ελλάδα από τις βαρβαρικές επιδρομές. Οι Μακεδόνες ήταν οι ακρίτες, οι προστάτες του Ελληνισμού. Χωρίς αυτούς η Ελλάδα δε θα έκτιζε τον Παρθενώνα και δε θα δημιουργούσε απερίσπαστη τον κλασσικό πολιτισμό που κληρονόμησε όλη η ανθρωπότητα. Ήταν κοινή η πίστη στην αρχαιότητα, όπως είναι κοινή η πίστη και σήμερα, γράφει ο Γ. Xατζηδάκης, ότι η Μακεδονία ήταν και είναι το δεξί χέρι και ο προμαχώνας όλης της Ελλάδας (2).

Κατά όμοιο τρόπο, ο καθηγητής Α. Δασκαλάκης τονίζει ότι «αν οι Μακεδόνες δεν χρησίμευαν πράγματι σαν πρόφραγμα κατά των πάσης νοτίως του Ολύμπου επιδρομών των βαρβάρων, ο ελληνισμός δεν θα έμενε επί τόσους αιώνες απερίσπαστος για να θεμελιώσει τα δόγματα της ελευθερίας και να φθάσει στα περίλαμπρα δημιουργήματα της σκέψεως και της τέχνης, τα οποία κληρονόμησε η σύγχρονη ανθρωπότητα» (3) . Ως γνήσιοι Έλληνες οι Μακεδόνες αγωνίζονταν ηρωικά σ’ όλη την ιστορία τους για την υπεράσπιση των ομογενών τους νότια του Ολύμπου.

Στην αρχή της ιστορίας του ελληνικού έθνους οι Μακεδόνες αγωνίστηκαν ως ακρίτες των Ελλήνων στη βαλκανική χερσόνησο και απώθησαν τις αλλεπάλληλες εισβολές γειτονικών βαρβαρικών φυλών. Στη συνέχεια έγιναν αρχηγοί των Ελλήνων και όλοι οι Έλληνες από κοινού, πλην των Σπαρτιατών, εκστράτευσαν στην Ασία, νίκησαν τους Πέρσες και διέλυσαν τον αιώνιο εχθρό του ελληνικού έθνους...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΔΩ ΣΕ ΜΟΡΦΗ PDF

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: Σύλλογος "Ο Μέγας Βασίλειος"; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 24 Οκτωβρίου 2012; Εμφανίσεις: 3612

"Το θαύμα του διπλασιασμού της Ελλάδος" - Τομέας Επιστημόνων του Συλλόγου Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Δράσεως "Ο Μέγας Βασίλειος"

Thessaloniki 1912

''Το θαύμα του διπλασιασμού της Ελλάδος'' :

Δείτε την πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση του Τομέα Επιστημόνων του Συλλόγου ''Μέγας Βασίλειος'', που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή 21/10/2012, στη ΓΕΧΑ Αμπελοκήπων για την 100ή επέτειο του θριάμβου των Βαλκανικών Πολέμων,

Αποκαλύπτοναι άγνωστες πτυχές των Βαλκανικών Πολέμων με πλήθος στοιχείων (συνοδευόμενες με προβολές σχετικές με το θέμα).

ΟΜΙΛΗΤΕΣ :

Νικόλαος Τσιρέλης, Νομικός - Θεολόγος
Παύλος Νταφούλης, Στρατιωτικός Ψυχίατρος

Πηγή -ΟΛΗ Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΕΔΩ : http://intv.gr/index.php?option=com_zoo&task=item&item_id=318&Itemid=82

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: tideon; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 22 Οκτωβρίου 2012; Εμφανίσεις: 1889

100 χρόνια ελεύθερη Θεσσαλονίκη

Η ελληνική σημαία στο Λευκό Πύργο ενώ ο διάδοχος Κωνσταντίνος μπαίνει στη πόλη. Ο Αλέξανδρος Ζαννας θυμάται ...

Στις 28 Οκτωβρίου το πρωί επρόκειτο να γίνει η επίσημη είσοδος του βασιλέως και της βασιλικής οικογένειας στην πόλη.

Στον Λευκό Πύργο δεν είχε σηκωθεί ακόμη Ελληνική σημαία και όλοι διερωτόταν το γιατί.

Πως έγινε και ύστερα από 36 ωρών κατοχής δεν είχε υψωθεί ακόμη η ελληνική σημεία;

Ανέβηκα επάνω στον Πυργο και ειδα πως οι Τούρκοι είχαν αφαιρέσει το σκοινι από τον ιστό. Για να κατέβη ο ιστός και να υψωθεί η σημαία χρειαζόταν αρκετή δουλειά. Ρώτησα στα καΐκια , που ήταν αγκυροβολημένα δίπλα, αν υπήρχε κανένας μικρός μούτσος ικανός να σκαρφαλώσει στον ίδιο τον ιστό και να περάσει το σκοινι για τη σημαία. Παρουσιάστηκε ένας μικρούλης γελαστός και με βεβαίωσε ότι μπορούσε να το κάνη. Έτρεμα μην του συμβεί κακό γιατί ο ιστός δεν ήταν πολύ γερός. Ο μικρός όμως αφού τον κοίταξε μου είπε πως ήταν δυσκολότερες αναρριχήσεις στα καράβια και πως θα τα κατάφερνε. Πριν ακόμη του πω το ναι άρχισε να σκαρφαλώνει με καταπληκτική επιτηδειότητα και ταχύτητα. Σε δυο λεπτά είχε περάσει το σκοινι. Κατέβηκε ενθουσιασμένος για την επιτυχία του και όταν του έδωκα δυο μετζίτια πετούσε από τη χαρά του. Η σημαία μας πρωτουψωθηκε στο Λευκό Πύργο εκείνη την aκριβώς που έρχονταν απ τον παραλιακό δρόμο η παρέλαση της νίκης

Ενδιαφέρον όμως έχει και η μαρτυρία του Μαρίνου Γερουλάνου, που υπηρετώντας ως γιατρός στον ελληνικό στρατό, ήταν απ’ τους πρώτους στρατιωτικούς που μπήκαν στη Θεσσαλονίκη:

Έφθασε το μεσονύκτιον και μόνον αφού παρεδόθη και ο τελευταίος τραυματίας, εσκέφθημεν τι θα κάμωμεν και ημείς. Ήτο νύκτα, σκότος, ευρισκόμεθα σχεδόν μόνοι εις τον σταθμόν εις άγνωστον υπό εχθρικού στρατού μέχρι της χθες κατεχομένην πόλιν, με εχθρικόν πληθυσμόν, όταν μας πλησιάζει καλοενδεδυμένος μεσήλιξ κύριος ο οποίος απευθυνόμενος προς εμέ ερωτά πού εσκεπτόμεθα να κατευθυνθώμεν. Του απήντησα, παρακαλών να μας οδηγήση εις τι ξενοδοχείον. “Ούτε εις την είσοδον ξενοδοχείου θα δυνηθήτε να εισέλθετε”, μας απαντά, “όλα είναι υπερπλήρη από στρατιωτικούς, αλλά αν επιθυμήτε, να έλθετε να μείνετε σπίτι μου”. Ενόμιζα μήπως ήτο παλαιός ασθενής μου, όστις με ανεγνώρισεν και τον ηρώτησα σχετικώς: “Όχι, δεν σας γνωρίζω”, απήντησεν. Έβλεπεν Έλληνες υγειονομικούς και ήθελεν να τους εξυπηρετήση. Του συνεστήθημεν και τον ευχαριστήσαμεν αποδεχόμενοι την ευγενή πρόσκλησίν του. (…) Ο οικοδεσπότης μάς ηρώτησεν εάν είχομεν να φάγωμεν από πολλού και μας παρεκάλεσε να υπομείνωμεν ολίγον ακόμη έως ότου ετοιμάσουν κάτι. Εν των μεταξύ, έφερεν καφέν και γλυκό και ενεφανίσθη ηλικιωμένη κυρία με τη συνήθη τοπικήν ενδυμασίαν. Αποτεινόμενος προς αυτήν, είπον: -Πολύ λυπούμαι διότι τοιαύτην ώραν, περασμένα μεσάνυκτα, ήλθομεν να σας ανησυχήσωμεν. Και εκείνη μου απαντά: -Μπα, παιδάκι μου, ημείς πεντακόσια χρόνια σας επεριμέναμε και τώρα λέτε πως μας ανησυχείτε;

ΜΑΡΙΝΟΣ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΣ “ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ (1867-1957) ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ” Εκδόσεις ΚΑΣΤΑΝΙΩΤΗ

πηγές: Προς τη Νίκη

logomnimon.wordpress.com

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: elliniki-gnomi.eu; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 20 Σεπτεμβρίου 2012; Εμφανίσεις: 1790

Μουσείο Μάχης Σαρανταπόρου

Κειμήλια από τους αγωνιστές της μάχης, αλλά και φωτογραφίες και εφημερίδες της εποχής.

Υπήρξε η πρώτη αποφασιστική και κρίσιμη μάχη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου. Ενώ η γρήγορη και νικηφόρα έκβασή της άνοιξε το δρόμο του Ελληνικού Στρατού προς τη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία. Πρόκειται για τη μάχη του Σαραντοπόρου.

Οι απώλειες του Ελληνικού Στρατού κατά τη διήμερη μάχη σε Αξιωματικούς και οπλίτες ήταν 182 νεκροί και 995 τραυματίες. Οι απώλειες των Τούρκων επίσης σε νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους ήταν σοβαρές. Στην Εθνική οδό Ελασσόνας – Κοζάνης, στο Χάνι του Χατζηγώγου, που σήμερα λειτουργεί σαν Μουσείο, εγκαταστάθηκε το Πολεμικό στρατηγείο του Αρχιστράτηγου και Διαδόχου τότε Κωνοιαντίνου, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Ελληνικού Στρατού. Στο Χάνι και οι τοίχοι έχουν ιστορία, ενώ πολλά αντικείμενα αποπνέουν κάτι από τη μεγαλειώδη ατμόσφαιρα εκείνων των ημερών.

Δίπλα από το Χάνι κτίσθηκε το Μνημείο προς τιμήν των πεσόντων και το Μουσείο Σαρανταπόρου, που περιλαμβάνει κειμήλια από τους αγωνιστές της μάχης, όπως στολές, οπλισμό κ.ά. αλλά και φωτογραφίες και εφημερίδες της εποχής.

Εκτίθεται επίσης ανάγλυφος χάρτης, σχεδιάγραμμα του χώρου με μαγνητοφωνημένη αφήγηση του ιστορικού της μάχης (οπτικοακουστικό σύστημα).

Ο επισκέπτης μπορεί να αισθανθεί τις συγκλονιστικές στιγμές του 1912, αγγίζοντας την ιατορία μέσα από τους πίνακες, τα όπλα, τα ξίφη, τα παράσημα και τα άλλα κειμήλια των Βαλκανικών Πολέμων.

Το Μουσείο επισκέπτονται αρκετοί πολίτες, ενώ πολλές είναι και οι σχολικές μονάδες με μαθητές και εκπαιδευτικούς που φτάνουν ως την περιοχή του Σαραντάπορου για να δουν από κοντά τα κειμήλια από τη μεγάλη και αποφασιστική μάχη.

Η μάχη του Σαραντάπορου

Σύμφωνα με στοιχεία φυλλαδίου που δίνεται στους επισκέπτες του Μουσείου, του Γενικού Επιτελείου Στρατού, (1η Στρατιά), η Ελλάδα κήρυξε τον πόλεμο κατά της Τουρκίας στις 5 Οκτωβρίου, 1912 αφού προηγουμένως είχαν προηγηθεί το Μαυροβούνιο, η Σερβία και η Βουλγαρία. Η Στρατιά Θεσσαλίας πέρασε την Ελληνοτουρκική μεθόριο, απώθησε αρχικά τα τουρκικά φυλάκια των συνόρων και στη συνέχεια, στις 6 Οκτωβρίου, τα εγκαταστημένα στην Ελασσόνα και Δεσκάτη τμήματα του εχθρού. Από τις 7 Οκτωβρίου η Στρατιά άρχισε να προελαύνει προς τα βόρεια για να συναντήσει τις κύριες τουρκικές δυνάμεις που αποτελούνταν από δύο ενισχυμένες Μεραρχίες υπό το Στρατηγό Χασάν Ταξίν Πασά, εγκαταστημένες αμυντικά στην οχυρή τοποθεσία Σαρανταπόρου και Λαζαράδων – Βογκόπετρας.

Η τοποθεσία Σαραντόπορος, την οποία είχε επιλέξει και οργανώσει η Τουρκική Διοίκηση, είναι εκ φύσεως οχυρή και προσφέρεται για ισχυρή άμυνα, με εξαίρετα πεδία βολής προ αυτής.

Το σχέδιο της Τουρκικής Διοίκησης προέβλεπε, σταθερή άμυνα με το σύνολο σχεδόν των δυνάμεων της, στις οχυρές τοποθεσίες Σαρανταπόρου και Λαζαράδων – Βογκόπετρας, με σκοπό την απόφραξη των κατευθύνσεων Ελασσόνα -Σέρβια και Δεσκάτη – Λαζαράδες – Σερβία και την απαγόρευση της προέλασης του Ελληνικού Στρατού προς τα βόρεια.

Ο οργανωτής του Τουρκικού Στρατού, Γερμανός Στρατηγός είχε πει χαρακτηριστικά: “Τα στενά αυτά θα είναι ο τάφος του Ελληνικού Στρατού”.

Το σχέδιο ενέργειας του Γενικού Στρατηγείου προέβλεπε σε γενικές γραμμές επίθεση κατά μέτωπο εναντίον των αμυνο-
μένων τουρκικών δυνάμεων στα Στενά του Σαρανταπόρου, με ταυτόχρονη και από τα δύο πλευρά ενέργεια υπερκέρασης προς τα Σέρβια, για την κατάληψη της γέφυρας του Αλιάκμονα και την αποκοπή της σύμπτυξης του εχθρού.

Η επίθεση αυτή θα συνδυαζόταν και με ευρύτερο κυκλωτικό ελιγμό, από την περιοχή του χωριού Κρανιά, δια μέσου του πόρου Ζάμπουρδας προς την Κοζάνη.

Οι ελληνικές δυνάμεις όλη την ημέρα της 9ης Οκτωβρίου κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες αφού έπρεπε ν’ αντιμετωπίσουν όχι μόνο έναν ισχυρά αμυνόμενο αντίπαλο, αλλά και τις δυσχερέστατες εδαφικές και καιρικές συνθήκες.

Κατά τη διάρκεια της νύχτας 9 προς 10 Οκτωβρίου οι Τούρκοι εγκατέλειψαν την τοποθεσία και άρχισαν να συμπτύσσονται εσπευσμένα προς τα Σέρβια, επειδή φοβήθηκαν ότι θα υποκύψουν από την απειλητική υπερκερωτική ενέργεια του Ελληνικού Στρατού.

Την επόμενη ημέρα, 10 Οκτωβρίου, ο Ελληνικός Στρατός κινήθηκε και πέτυχε να κυριεύσει ολόκληρο σχεδόν το πεδινό πυροβολικό, πολλά οχήματα, άφθονο πολεμικό υλικό των Τούρκων και να αιχμαλωτίσει περιορισμένο αριθμό ανδρών.

elliniki-gnomi.eu

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: Κωνσταντίνος Χολέβας- Πολιτικός Επιστήμων; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 14 Οκτωβρίου 2011; Εμφανίσεις: 2172

Επίκαιρα διδάγματα από τον Μακεδονικό Αγώνα

Κωνσταντίνος Χολέβας- Πολιτικός Επιστήμων

Στις 13 Οκτωβρίου 1904 έπεφτε νεκρός από τουρκικό βόλι ο Ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού Παύλος Μελάς στο χωριό Στάτιστα της τότε τουρκοκρατούμενης Μακεδονίας. Πρόκειται για το σημερινό χωριό Μελάς του Νομού Καστοριάς. Ο θάνατός του αφύπνισε την υπνώττουσα Αθήνα και τον απανταχού Ελληνισμό. Έτσι κορυφώθηκε η ένοπλη φάση του Μακεδονικού Αγώνα, δηλαδή της προσπάθειας του Ελληνισμού να αντιμετωπίσει την διεκδίκηση του Βουλγαρικού εθνικισμού επί της Μακεδονίας. Από αυτόν τον αγώνα και από όσα προηγήθηκαν αξίζει να εξαγάγουμε σήμερα ορισμένα επίκαιρα διδάγματα.

Η πατρίδα μας στις παραμονές αυτής της πανεθνικής προσπάθειας είχε περάσει μία μείζονα οικονομική κρίση με απαρχή την πτώχευση του 1893 επί Χαριλάου Τρικούπη. Το 1897 ακολούθησε ο ελληνοτουρκικός πόλεμος, ο οποίος υπήρξε ατυχής στο στρατιωτικό πεδίο, αλλά έφερε θετικά αποτελέσματα στο διπλωματικό πεδίο με τη δημιουργία Αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας και την απομάκρυνση της τουρκικής διοίκησης από τη Μεγαλόνησο. Το 1898 επιβλήθηκε στην Ελλάδα ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (ΔΟΕ, γνωστός και ως Διεθνής Οικονομική Επιτροπή). Οι εκπρόσωποι των ξένων δανειστών μας, Άγγλοι, Γερμανοί, Γάλλοι, Αυστριακοί, Ιταλοί και Ρώσοι έπαιρναν κατευθείαν από την πηγή τα έσοδα των κρατικών μονοπωλίων (αλάτι, τσιγαρόχαρτο, παιγνιόχαρτα, σπίρτα κ.α) καθώς και τα έσοδα του Τελωνείου Πειραιώς. Παρά την οικονομική και ψυχολογική κατάρρευση οι Έλληνες της εποχής εκείνης απέφυγαν την εθνική κατάθλιψη που βιώνουμε σήμερα και γρήγορα ανόρθωσαν το ηθικό τους. Μέσα σε λίγα χρόνια μπόρεσαν να οργανώσουν με επιτυχία τον διμέτωπο Μακεδονικό Αγώνα κατά Οθωμανών Τούρκων που ήλεγχαν τη Μακεδονία και κατά των Βουλγάρων, οι οποίοι απειλούσαν τον ελληνικό πληθυσμό. Τον καλούσαν αν ενταχθεί στη Βουλγαρική εκκλησιαστική Εξαρχία και να εγκαταλείψει το Πατριαρχείο.

Ποιοι παράγοντες επέδρασαν θετικά ώστε να ανακάμψει το εθνικό φρόνημα παρά την πτώχευση και τη στρατιωτική ήττα;

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: onalert.gr; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 28 Αυγούστου 2011; Εμφανίσεις: 1937

Δεκανέας ετών 12 ! Ο νεαρότερος Έλληνας υπαξιωματικός

Δεκανέας ετών 12 !

Ο νεαρότερος Έλληνας υπαξιωματικός

Αυτός που τον ηρωϊσμό του πρέπει να μιμηθούν τα παιδιά μας !

Για την ανδρεία του προήχθη στο βαθμό του δεκανέα, στις 28 Αυγούστου του 1913.

Το μπόι του δεν ξεπερνούσε τα 140 – 150 εκατοστά. Το πρόσωπο ήταν ακόμη παιδικό. Δεν είχαν καν ξεκινήσει να εμφανίζονται χνούδια, όχι γένια. Στο άλογο έφτανε με δυσκολία να αγγίξει τη σέλα. Όμως όσο μπόι του έλειπε, τόσο σίδερο και τσαγανό είχε στην καρδιά του. Τις πράξεις και τα ανδραγαθήματα του θα τα ζήλευαν μεγαλύτεροι μπαρουτοκαπνισμένοι και σφυρηλατημένοι στη φωτιά του πολέμου, στρατιώτες. Στο άκουσμα του ονόματος του Τούρκοι και Βούλγαροι πάγωναν. Γεράσιμος Ραφτόπουλος, ετών 12.

Ο νεαρότερος, Έλληνας υπαξιωματικός που με τις πράξεις του στα πεδία των μαχών απέδειξε ότι η γενναιότητα, το θάρρος και ο ηρωισμός είναι αγαθά που δεν μπαίνουν σε κανένα καλούπι και δεν έχουν προδιαγραφές. Θέλουν και απαιτούν όμως ψυχή!

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

: Κωνσταντίνος Χολέβας; Ιστορική Βιβλιοθήκη; Μακεδονικός Αγώνας; 02 Σεπτεμβρίου 2009; Εμφανίσεις: 2194

Η προσφορά του Αγίου Μητροπολίτου Χρυσοστόμου (Καλαφάτη) στον Μακεδονικό Αγώνα

Η ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ (ΚΑΛΑΦΑΤΗ) ΣΤΟΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟ ΑΓΩΝΑ

Κωνσταντῖνος Χολέβας

Πολιτικός Ἐπιστήμων

Ὑπάρχουν ὁρισμένοι ἄνθρωποι πού εἶναι ἀποφασισμένοι νά ἀγωνίζονται, νά θυσιάζονται, νά προσφέρουν. Ἄνθρωποι, σάν τόν Ἅγιο Ἐθνομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη, πού μαρτύρησε γιά τή Πίστη καί τήν Πατρίδα στήν Σμύρνη τό ματωμένο καλοκαῖρι τοῦ 1922. Τό πέρασμά του ἀπό τή Μητρόπολη Δράμας ( 22-7-1902 ἕως 10-6-1909 καί τύποις μέχρι 10-3-1910) συνδέθηκε μέ τό ἀποκορύφωμα τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος. Ὁ Χρυσόστομος ὡς Μητροπολίτης Δράμας, Ζιχνῶν καί Νευροκοπίου ἐπετέλεσε στό ἀκέραιο τό ἐκκλησιαστικό καί ἐθνικό του καθῆκον καί μαζί μέ ἄλλους κληρικούς καί Μακεδονομάχους ἔσωσε τήν ἑλληνικότητα τῆς Μακεδονίας ἀπό διπλό κίνδυνο. Ἡ Μακεδονία τότε βρισκόταν ὑπό τουρκικό ζυγό. ἀλλά ὀ βουλγαρικός ἐθνικισμός καί ὁ πανσλαβισμός σχεδίαζαν νά διαδεχθοῦν τούς Ὀθωμανούς καί νά τήν ἐνσωματώσουν στή «Μεγάλη Βουλγαρία». Ὁ ἀγώνας ξεκίνησε ὡς ἐκκλησιαστικός μέ τό Σχίσμα τοῦ 1870 καί τήν Βουλγαρική Ἐξαρχία καί γρήγορα ἔλαβε ἐθνικές, στρατιωτικές καί πολιτικές προεκτάσεις. Ὁ Ἑλληνισμός εἶχε ὡς πνευματικό προστάτη τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, ὡς πολιτικό βραχίονα τήν ὀργάνωση τοῦ Ἴωνος Δραγούμη καί τοῦ Λάμπρου Κορομηλᾶ καί ὡς ἔνοπλη ἔκφραση τά μακεδονικά ἀνταρτικά σώματα ἀποτελούμενα ἀπό ἐντοπίους Ἕλληνες τῆς Μακεδονίας καί ἀπό στρατιωτικούς καί ἐθελοντές πού ἦλθαν ἀπό τήν Νότιο Ἑλλάδα καί τήν Κρήτη.

Στίς 23-5-1902, ὅταν ἐξελέγη ἀπό τήν Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου ὡς Μητροπολίτης Δράμας ὁ Χρυσόστομος ἀπεχαιρέτησε τόν Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ΄ μέ τά ἑξῆς προφητικά λόγια:

«Ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ καί ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ θά ὑπηρετήσω τήν Ἐκκλησίαν καί τό Γένος, καί ἡ Μίτρα, τήν ὁποίαν αἱ ἅγιαι χεῖρες σου ἐναπέθεσαν ἐπί τῆς κεφαλῆς μου, ἐάν πέπρωται νά ἀπολέσῃ ποτέ τήν λαμπηδόνα τῶν λίθων της, θά μεταβληθῇ εἰς ἀκάνθινον στέφανον μάρτυρος ἱεράρχου.

Ἡ ἐθνική δράση του στή Δράμα εἶχε συντονιστικό καί πνευματικό περιεχόμενο. ἵδρυσε Μητροπολιτικό ναό, Μητροπολιτικό Μέγαρο, Νοσοκομεῖο, Σχολή Ἀρρένων, Σχολή Θηλέων, Γυμναστήριο, Μουσικό Ὅμιλο καί 34 σχολεῖα γιά νά μορφώνονται τά ἑλληνόπουλα. Ἡ Ἐκκλησία, τό Σχολεῖο καί τά Μουσικοφιλολογικά σωματεῖα ἦσαν τήν ἐποχή ἐκεῖνοι οἱ στυλοβάτες τῆς ἀμύνης τοῦ Ἑλληνισμοῦ κατά τῶν τουρκικῶν καί βουλγαρικῶν προπαγανδῶν καί διεφύλαξαν τήν ἐθνική συνείδηση. Παραλλήλως ὁ Χρυσόστομος μέ τά κηρύγματά του καλοῦσε τούς Ἕλληνες νά ἀγωνίζονται μέ κάθε τρόπο κατά τῶν ἐνόπλων Βουλγάρων κομιταζήδων. Στήν προσπάθειά του αὐτή εἶχε ὡς στενό συνεργάτη τόν Ἱεροδιάκονο τῆς Μητροπόλεως Θεμιστοκλῆ Χατζησταύρου, ὁ ὁποῖος μέ τό ὄνομα Χρυσόστομος ὑπηρέτησε σέ ἐπισκοπικές θέσεις τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί ἀργότερα ἐξελέγη (τό 1962) Ἀρχιεπίσκοπος Ἀθηνῶν καί πάσης Ἑλλάδος. Ὁ Μακαριστός Χρυσόστομος Χατζησταύρου ἐκοιμήθη τό 1968 καί διηγεῖτο μέ σ7υγκίνηση τήν ἀγωνιστική δράση του δίπλα στόν Ἐθνοϊερομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη. Ἐπίσης ὁ Μητροπολίτης Χρυσόστομος συνεργάσθηκε μέ τήν Δημογεροντία τῆς Δράμας, ἡ ὁποία ἀπετελεῖτο ἀπό τούς Κωνσταντῖνο Δαβέλλα, Δημοσθένη Χατζηκυριάκο, Πέτρο Κωνσταντινίδη, Ἀθανάσιο Πέτσο, Μερκούριο Κωνσταντινίδη, Βασίλειο Γρηγοριάδη, Δημήτριο Κωνσταντίνου, Ἀθανάσιο Βαγιανᾶ, Δημήτριο Ἀνθόπουλο, Βλάχο Ἀναγνωστόπουλο, Νικόλαο Χαριτάκη, Μιχαήλ Φέσσα καί Ἀθανάσιο Παπαλούδα. Στήν περιφέρεια Δράμας ἔντονη ἐθνική ἀγωνιστική δράση ἀνέπτυξε καί ἡ οἰκογένεια Κομπόκη, ἡ ὁποία σέ ὅλη τήν διάρκεια τοῦ Μακεδονικοῦ Ἀγῶνος εἶχε ὀκτώ θύματα. Ὀγκώδης εἶναι ἡ ἀλληλογραφία τοῦ Χρυσοστόμου μέ τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη, τίς Προξενικές Ἀρχές καί τήν ἐπίσημη Ἑλλάδα σχετικά μέ τά δεινά τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἐξ αἰτίας τῆς δράσεως τῶν κομιταζήδων. Σέ μία ἐπιστολή του πρός τό Πατριαρχεῖο τονίζει ὅτι ἡ Μακεδονία ἦταν καί εἶναι χώρα καθαρῶς ἑλληνική, ἀλλά ἡ βουλγαρική ἐθνικιστική προσπάθεια ἀγωνίζεται νά ἀλλοιώσει τήν ἱστορία καί τήν ἐθνογραφία, πράγμα πού μᾶς θυμίζει τίς σημερινές φαιδρότητες τῶν Σκοπίων. Σέ ἄλλη δραματική ἀναφορά του πρός τόν Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ΄ (Ἑλληνόβλαχο ἀπό τή Μακεδονία) ὁ Χρυσόστομος θρηνεῖ γιά τίς σφαγές: «Ἐπέπρωτο ἄρα οἱ ποιμένες τοῦ ὀρθοδόξου λαοῦ οὐδέν ἄλλο νά ἔχωμεν ἐνταῦθα καθῆκον εἰ μή νά θρηνῶμεν καθ’ ἑκάστην τά ....ἀσπαίροντα θύματα καί νά θάπτωμεν τούς κατά πᾶσαν ὥραν δολοφονουμένους»!

Τά ὅρια τῆς Μητροπολιτικῆς του περιφερείας ἦσαν ἐκτεταμένα. Ἀπό τό Νέστο ὥς τόν Στρυμώνα, ἀπό τό Νευροκόπι ὥς τό Αἰγαῖο. Ὅταν προκαλοῦσε τήν ὀργή τῶν Τούρκων καί τῶν Βουλγάρων ἄλλαζε προσωρινῶς ἕδρα καί ἀπό τήν Δράμα μετεφέρετο στήν Ἁλιστράτη, κωμόπολη σήμερα τοῦ Νομοῦ Σερρῶν. Γιά νά τονώσει τό φρόνημα τοῦ ποιμνίου του πραγματοπιοῦσε συχνά περιοδεῖες στά χωριά, γεγονός τό ὁποῖο ἐνοχλοῦσε τήν τουρκική Διοίκηση. Σέ μία ἔκθεσή του πρός τόν Ἕλληνα Πρόξενο τῶν Σερρῶν Σαχτούρη ὁ Ὀθωμανός Γενικός Ἐπιθεωρητής τῆς περιοχῆς ἔγραφε: «Ὁ Μητροπολίτης Δράμας ξέφυγε ἀπό κάθε χαλινό, ὕψωσε τήν Ἑλληνιή σημαία τῆς Ἐπαναστάσεως καί τῆς καταλύσεως τοῦ καθεστῶτος καί περιερχόμενοςε τήν περιφέρεια ἐξεγείρει τούς πληθυσμούς, συνεννοεῖται μέ τούς Ἕλληνες ἀντάρτες καί τούς ὠθεῖ ὄχι μόνον ἐναντίον τῶν Βουλγάρων, ἀλλά καί ἐναντίον τῶν Ὀθωμανῶν».

Ὅλα αὐτά προκάλεσαν τήν μῆνιν τῶν Τούρκων, οἱ ὁποῖοι πίεζαν τό Πατριαρχεῖο νά τόν ἀνακαλέσει ἤ νά τόν μεταθέσει. Τελικά στίς 25-8-1907 ἡ Ὀθωμανική Διοίκηση τόν διέταξε νά φύγει ἀπό τήν Δράμα καί νά μεταβεῖ στήν Θεσσαλονίκη. Ὁ Χρυσόστομος ἀρνήθηκε λέγοντας: «Διαταγάς λαμβάνω μόνον ἀπό τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην Κωνσταντινουπόλεως» Οἱ Τοῦρκοι τόν ἐξεδίωξαν βιαίως. Στίς 17-8-1908 μέ τήν ὑπογραφή τοῦ τουρκικοῦ Συντάγματος τῶν μεταρρυθμίσεων ὁ Χρυσόστομος ἐπέστρεψε στήν Δράμα, ἀλλά τοῦ ἀπηγορεύθη νά περιοδεύσει στά χωριά. Στίς 10-6-1909 ὑποχρεώθηκε πάλι βιαίως νά ἐγκαταλείψει τήν Δράμα καί μετέβη στή Τρίγλια τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ὅπου τοῦ ἀνεκοινώθη ἡ ἐκλογή του στή Μητρόπολη Σμύρνης. Εἶχε ἤδη πρό πολλοῦ προετοιμασθεῖ γιά τό μαρτύριο.

Γιά τήν ἐκδίωξή του ἀπό τήν Δράμα τό 1907 καί γιά τήν ἀγέρωχη πατριωτική στάση τοῦ Μητροπολίτου ὁ ποιητής Γεώργιος Σουρῆς ἔγραψε στήν ἐφημερίδα «Ὁ Ρωμηός» τῆς 8-9-1907 ἕνα μεγάλο ποίημα πού ἄρχιζε ὡς ἑξῆς:

«Στέφανος καί γιά τόν Δράμας

Τόν παπᾶ τόν ἥρωά μας

Ἄφοβος, ἀνδρειωμένος

Γιά τήν Πίστι, γιά τό Γένος

Δείχνει στῆθος μαχητοῦ

Μπρός στίς λόγχες τοῦ στρατοῦ.....»

Ἡ Μακεδονία εὐγνωμονεῖ τόν Ἅγιο Ἐθνομάρτυρα Χρυσόστομο Καλαφάτη.

Κ.Χ.

Tags: Μακεδονικός Αγώνας

Σελίδα 6 από 7

Ίωνος Δραγούμη: Ο θάνατος του παληκαριού

Παῦλος Μελάς: «Δέν ὑπήκουσα παρά εἰς μίαν ἰδέαν, νά φανῶ χρήσιμος εἰς τόν πλησίον καί τόν τόπον μου»

Ο Μακεδονικός Αγώνας στην Ιερά Μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης

Ο ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΕΡΡΩΝ

"Το θαύμα του διπλασιασμού της Ελλάδος" - Τομέας Επιστημόνων του Συλλόγου Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Δράσεως "Ο Μέγας Βασίλειος"

100 χρόνια ελεύθερη Θεσσαλονίκη

Μουσείο Μάχης Σαρανταπόρου

Επίκαιρα διδάγματα από τον Μακεδονικό Αγώνα

Επίκαιρα διδάγματα από τον Μακεδονικό Αγώνα

Δεκανέας ετών 12 ! Ο νεαρότερος Έλληνας υπαξιωματικός

Η προσφορά του Αγίου Μητροπολίτου Χρυσοστόμου (Καλαφάτη) στον Μακεδονικό Αγώνα

Δεν ξεχνώ

ΦΑΚΕΛΟΣ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ [1986 - 2016]: 30 Χρόνια από τήν ψήφιση…

ΕΛΛΗΝΕΣ και ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ ΟΡΘΟΔΟΞΟΙ μποϊκοτάρετε τα προϊόντα εταιρειών που αφαιρούν…

1974: Η προδοσία της Κύπρου!

Σύμφωνο Διαστροφικής Συμβίωσης

ΚΑΡΤΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΗ: Δεν θα γίνω ευκολόπιστο θύμα!

Η καταιγίδα των αντιδράσεων για το «αντιρατσιστικό»

Δεν θα γίνω «δωρητής» οργάνων χωρίς να το θέλω! …

Ποια είναι η λύση αν πλήρωσες «τσουχτερές» τιμές...

Όχι, δεν θα φύγω

ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Δεν ξεχνώ αυτούς που παρέδωσαν αμετάκλητα και άνευ όρων…

Ποιοι πολεμούν την Πολύτεκνη Οικογένεια και τη Δημογραφική ανάπτυξη της…

Η γενοκτονία των Ελλήνων ΑΠΑΡΑΓΡΑΠΤΟ ΣΤΙΓΜΑ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΝΕΡΧΟΜΕΝΟΥ…

ΚΑΤΑΛΑΒΕΣ ΤΩΡΑ ...;

Τώρα πια γνωρίζω τους 10 τρόπους που τα ΜΜΕ μου…