Στὴν ἐρώτηση «Γιατί ὁ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ νὰ ἐμφανιστεῖ στὴ γῆ μὲ ἀνθρώπινο σῶμα καὶ ὄχι μὲ ἄλλη μορφή;» ὁ σοφὸς ἅγιος Ἀθανάσιος ἔδωσε τὴν ἀκόλουθη ἀπάντηση:

Πρὸ Χριστοῦ, ἀγαπητοί μου, ἡ ἀνθρωπότης καὶ μαζί της ἡ πατρίδα μας ὑπέφερε. Ἂνἔφθαναν στ᾽ αὐτιά μας οἱ φωνὲς ἀπ᾽ τὶς ψυχὲς μυριάδων ἀνθρώπων τοῦ προχριστιανικοῦ κόσμου, θ᾽ ἀκούγαμε ἀναστεναγμοὺς καὶ κραυγὲς πόνου, ὅπως π.χ. ὁ πόνος ποὺ δοκίμαζαν ὁ Λαοκόων καὶ τὰ παιδιά του, στὸ γνωστὸ σύμπλεγμα, καθὼς τοὺς ἔσφιγγαν οἱ δράκοντες.

Ελάχιστα χωρία της Αγίας Γραφής έχουσι τόσον οικτρώς παρερμηνευθεί όσον το χωρίον Λουκ. β΄ 14.

Γέροντα, μετὰ τὴν Ἀγρυπνία τῶν Χριστουγέννων δὲν κοιμόμαστε;

Ομιλία του δικηγόρου κ. Χαράλαμπου Άνδραλη, στην αίθουσα της οδού Ζωοδόχου Πηγής 44, Εξάρχεια. Κυριακή 03 Δεκεμβρίου 2023

Ο Άγιος ιερομάρτυς Θαδδαίος (κατά κόσμον Ιωάννης Ουσπένσκυ) γεννήθηκε το 1872 στο χωριό Naruksovo της επαρχίας Nijni Novgorod. Ο πατέρας του Βασίλειος ήταν πρωτοπρεσβύτερος και είχε άλλα δέκα αδέλφια.

Σπούδασε στην Θεολογική Ακαδημία της Μόσχας και αποφοίτησε το 1896 με διδακτορικό στη Θεολογία. Εκάρη μοναχός το 1897 με το όνομα Θαδδαίος, ενώ το 1900 διορίστηκε ως κύριος καθηγητής της δογματικής και ηθικής θεολογίας στην ιερατική σχολή της Ufa. Στις 21 του Δεκέμβρη 1908 χειροτονήθηκε επίσκοπος του Vladimir-Volyn.

Τον Νοέμβριο του 1921 συνελήφθη από τους μπολσεβίκους στο Zhytomyr με την κατηγορία της συμμετοχής στην εξάγερση του Volyn. Τον Μάρτιο του 1922 τον άφησαν ελεύθερο. Τον έστειλαν στον πατριάρχη Μόσχας Άγιο Τύχωνα για να τον διορίσει σε κάποια επαρχία της Σιβηρίας. Μετά την συνάντηση του με τον πατριάρχη αποφασίστηκε να τον στείλει στο Αστραχάν όπου έφτασε το 1923.

Έλεγε ο πατριάρχης Τύχων σε κάποιον κάτοικο του Ασταρχάν: «Ο επίσκοπός σας είναι άγιος Άνθρωπος και ένα σπάνιο μυαλό. Πολύ ασκητικός, θα πρέπει όμως να προσέχει την υγεία του. Πρέπει να προσευχόμαστε στον Θεό να τον βοηθήσει». Τον Νοέμβριο του 1928 μετατέθηκε στο Τβερ (Καλίνιν) ως Αρχιεπίσκοπος Καλίνιν και Kashin όπου τα κυρήγματά του εξόργιζαν τις κομμουνιστικές αρχές.

Το καλοκαίρι του 1937 στο Tver, όπως και αλλού, άρχισαν μαζικές συλλήψεις. Συνελήφθησαν σχεδόν όλοι οι κληρικοί της επισκοπής. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους, κάποιοι από τους ιερείς μετά από παρατεταμένα βασανιστήρια συμφώνησαν να υπογράψουν συκοφαντικές πληροφορίες αναντίον του Αρχιεπίσκοπου Θαδδαίου.

Κατά την διάρκεια της φυλάκισής τους τον τοποθέτησαν στο ίδιο κελί με εγκληματίες του κοινού ποινικού δικαίου. Τον ταπείνωναν και τον βασάνιζαν. Τον έβαζαν να κοιμάται κάτω από τις κουκέτες. Ένα βράδυ ένας από τους πρωτεργάτες αυτής της απάνθρωπης συμπεριφοράς είδε στον ύπνο του την Παναγία. Του είπε να μην ξαναακουμπήσει τον άγιο αυτόν άνθρωπο γιατί θα τιμωρηθεί. Το πρωί κοιτώντας κάτω από το κρεβάτι όπου κοιμόνταν ο επίσκοπος είδε ένα εκτυφλωτικό φώς! Από τότε δεν τον ξαναπείραξε κανείς και όλοι τον σεβόνταν.

Λίγες μέρες μετά τον εκτέλεσαν και πέταξαν το σώμα του σ'έναν λάκκο. Την άνοιξη του 1938 κάποιοι πιστοί άνοιξαν τον λάκκο, έβαλαν το σώμα του σ' ένα φέρετρο και το τοποθέτησαν σ' έναν τάφο βάζοντας μια επιγραφή. Τον τάφο τον κατέστρεψαν οι κομμουνιστές. Έτσι το σώμα του έμεινε εκεί ξεχασμένο μέχρι το 1990 όταν βρέθηκε ο τάφος του. Στις 26 Οκτωβρίου 1993 ανακαλύφθηκαν τα σεβάσμια του λείψανα, που βρίσκονται τώρα στον Καθεδρικό Ναό της Αναλήψεως στην πόλη Τβερ. Η αγιοκατάταξή του έγινε το 1997. Η μνήμη του τιμάται στις 18 Δεκεμβρίου.

Πηγή: Προσκυνητής

«Σήμερον Θεός ἐπί γῆς παραγέγονε, καί ἄνθρωπος εἰς οὐρανούς ἀναβέβηκε» μάς διαβεβαιώνουν της Εκκλησίας μας οι Πατέρες, προσεγγίζοντας με απορία και θαυμασμό το μεγάλο γεγονός της Θείας Ενανθρώπησης.

Η Καθολική Ορθόδοξος Εκκλησία στις 5 Δεκεμβρίου, εκτός από την μνήμη του Οσίου και Θεοφόρου πατρός ημών Σάββα του Ηγιασμένου, εορτάζει και την μνήμη των αγίων ενδόξων οσιομαρτύρων Καρεωτών μοναχών του Αγίου Όρους, των υπό των λατινοφρόνων αζυμιτών ξίφει τελειωθέντων και του αγίου ενδόξου οσιομάρτυρος Κοσμά του Πρώτου του Αγίου Όρους, αγχόνη απαιωρηθέντος. Σύμφωνα με τον ιερό Συναξαριστή[1] : «τη αυτή ημέρα οι άγιοι οσιομάρτυρες οι εν τοις κελλίοις του Άθω κατοικούντες, οι τους Λατινόφρονας ελέγξαντες, τον βασιλέα, φημί, Μιχαήλ, και τον Πατριάρχην Βέκκον, ο μεν πρώτος απηγχονίσθη, οι δε λοιποί ξίφει ετελειώθησαν». Οι στίχοι του Συναξαρίου αναφέρουν : «Τη των οσίων πληθύι γνώμη μία, υπέρ πατρώων δογμάτων τεθνηκέναι».

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΕΝΔΟΞΟΙ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΕΣ ΚΑΡΕΩΤΕΣ ΜΟΝΑΧΟΙ, ΟΙ ΥΠΟ ΤΩΝ ΛΑΤΙΝΟΦΡΟΝΩΝ ΑΖΥΜΙΤΩΝ ΞΙΦΕΙ ΤΕΛΕΙΩΘΕΝΤΕΣ, ΚΑΙ Ο ΑΓΙΟΣ ΕΝΔΟΞΟΣ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΣ ΚΟΣΜΑΣ, Ο ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, ΑΓΧΟΝΗ ΑΠΑΙΩΡΗΘΕΙΣ

Εν Πειραιεί  5-12-2012,

Η Καθολική Ορθόδοξος Εκκλησία στις 5 Δεκεμβρίου, εκτός από την μνήμη του Οσίου και Θεοφόρου πατρός ημών Σάββα του Ηγιασμένου, εορτάζει και την μνήμη των αγίων ενδόξων οσιομαρτύρων Καρεωτών μοναχών του Αγίου Όρους, των υπό των λατινοφρόνων αζυμιτών ξίφει τελειωθέντων και του αγίου ενδόξου οσιομάρτυρος Κοσμά του Πρώτου του Αγίου Όρους, αγχόνη απαιωρηθέντος. Σύμφωνα με τον ιερό Συναξαριστή[1] : «τη αυτή ημέρα οι άγιοι οσιομάρτυρες οι εν τοις κελλίοις του Άθω κατοικούντες, οι τους Λατινόφρονας ελέγξαντες, τον βασιλέα, φημί, Μιχαήλ, και τον Πατριάρχην Βέκκον, ο μεν πρώτος απηγχονίσθη, οι δε λοιποί ξίφει ετελειώθησαν». Οι στίχοι του Συναξαρίου αναφέρουν : «Τη των οσίων πληθύι γνώμη μία, υπέρ πατρώων δογμάτων τεθνηκέναι».

Ας δώσουμε, όμως, τον λόγο στον πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη κυρό Γερβάσιο Ραπτόπουλο, να μας αφηγηθεί τα περί των οσιομαρτύρων[2].

«Κατά τέλη του 13ου αιώνος το Βατικανό στον αιματηρό πόλεμο εναντίον της Ορθοδοξίας, όταν δόθηκε η αφορμή, έβαλε στόχο και το Άγιον Όρος, το Κάστρο αυτό της Ορθοδοξίας. Όχι ο ίδιος ο Πάπας προσωπικά, βέβαια. Άλλα με το λατινόφρονα αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' τον Παλαιολόγο και τον λατινόφρο­να επίσης Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως, τον Ιωάννη Βέκκο. Φρονούντες και οι δύο ότι ο Πάπας θα ασκούσε την επιρροή του στη Δύση και θα ερχόταν στρατός στην απειλούμενη πόλη του Κωνσταντίνου, σκέφθηκαν να υπογράψουν ένω­ση με την λεγομένη εκκλησία του Πάπα.

Πώς όμως να πείσουν τον Ορθόδοξο λαό για την προδοσία αυτή; Με την πειθώ; Στάθηκε αδύνατον να το επιτύχουν. Έτσι χρησιμοποίησαν τη βία. Τη βία παντού. Ιδιαίτερα όμως στο «Κά­στρο της Ορθοδοξίας, στον Άθωνα. Αλλά και εδώ συνάντησαν άρνηση. Αγιορείτες Πατέρες προτίμησαν τον θάνατο παρά. την προδοσία της Ορθοδοξίας και, σε τελική ανάλυση, την υποτα­γή της Μιάς, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας του Χριστού στον αιρεσιάρχη Πάπα της Ρώμης. Αυτό στην Ιερά Μονή του Ζωγράφου. Αυτό στην Ιερά Μονή του Βατοπαιδίου. Αυτό το ίδιο έγινε και στις Καρυές.

Απόσπασμα Λατίνων και λατινοφρόνων στρα­τιωτών, εκπροσώπων του Αυτοκράτορα, διέτα­ξε τη σύναξη στις Καρυές των Μοναχών, πού δι­έμεναν στα γύρω από τις Καρυές κελλιά. Σκο­πός της συνάξεως ήταν να πεισθούν οι Αγιορεί­τες Μοναχοί, με επικεφαλής τον Πρώτο, να συγκατατεθούν στην ένωση με την λεγομένη εκκλησία του Πάπα. Να λατινοφρονήσουν και να δε­χθούν τα λατινικά δόγματα.

Στην πρόταση όμως αυτή της προδοσίας αντέ­δρασαν όλοι. Και ο Πρώτος και οι Μοναχοί. Με ένα λόγο και με μια απόφαση, αποκρίθηκαν ότι είναι πρόθυμοι και να μαρτυρήσουν για την ορ­θόδοξη πίστη, τη μόνη και αληθινή πίστη. Μά­ταια οι λατινόφρονες του αυτοκράτορα απει­λούσαν τους Μοναχούς με κολαστήρια και με αυτόν τον θάνατο και τον Πρώτο με αγχόνη.

Με παρρησία και με την απόφαση του μαρτυ­ρίου, ομιλούσαν κατά της ενώσεως με τον αντί­χριστο Πάπα. Δεν μπορούν, έλεγαν, να συμβι­βασθούν τα ασυμβίβαστα πράγματα. Μπορεί να συμβιβασθεί Χριστός και Βελιάρ, Χριστός και Διάβολος; «Τις συμφώνησις Χριστώ προς Βελίαρ»[3]; Καμμιά κοινωνία δεν μπορεί να υπάρχει μεταξύ της Ανατολής και της Δύσεως. Από την Ανατολή προήλθε ο φωτισμός. Και από τη Δύση προήλθε το σκότος.

Ο διάλογος κρίθηκε μάταιος από μέρους των λατινοφρόνων. Οι Αγιορείτες Μοναχοί κι εδώ στις Καρυές αποδείχθηκαν αμετάπειστοι. Βρά­χοι ακλόνητοι. Γι’ αυτό και οι εχθροί της Ορθο­δοξίας άρχισαν τα βασανιστήρια. Αλλά όσο βα­σανίζονταν οι Μοναχοί, τόσο και πιο πολύ, με όλη τους τη δύναμη, ομολογούσαν την ορθόδο­ξη πίστη. Γι’ αυτό και διατάχθηκε ό θάνατος. Θάνατος σκληρός. Η αγχόνη και η σφαγή. Η αγχόνη για τον Πρώτο του Αγίου Όρους. Η σφαγή για τους Μοναχούς. Κοκκίνισε το ιερό χώμα των Καρυών. Αλλά το αίμα αυτό ανέ­βηκε στον ουρανό, μπροστά στο Θεό, μαζί με τις ψυχές των οσιομαρτύρων πατέρων, σαν θυ­μίαμα ευωδιαστό. Ήταν η τελευταία λατρεία των Αγιορειτών Πατέρων, που την τέλεσαν στα άγια χώματα του Αγίου Όρους με το αίμα της καρδιάς τους. Αφού προσέφεραν στο Θεό τα πάντα, τελευταία προσέφεραν και το αίμα τους.

Αλλά, ας δώσουμε τον λόγο και στον λόγιο Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους, πανοσιολογιώτατο αρχιμανδρίτη, Γέ­ροντα Γεώργιο Καψάνη, για να περιγράψει με τη δική του γραφίδα τη θυσία αυτή των Αγιο­ρειτών Προμάχων της Ορθοδοξίας[4].

«...Μεγάλος πόλεμος εγείρεται και πάλι κατά των ορθοδόξων και της Ορθοδοξίας. Πολ­λοί ενδίδουν, γίνονται λατινόφρονες. Οι εναπο­μείναντες ορθόδοξοι έχουν να παλαίσουν προς λατίνους και λατινόφρονες. Στους λατινόφρονες ανήκαν Αυτοκράτορες, Πατριάρχαι, Αρχιε­ρείς, πολιτικοί ηγέται, με εξουσία και δύναμι κοσμική. Ανθίστανται οι πιστοί ορθόδοξοι πα­ντού και εδώ στο Άγιον Όρος.

Έρχεται μάλιστα εποχή που οι Λατινόφρονες εκβιάζουν τους Αγιορείτας πατέρας να προσκυνήσουν τον πάπα. Οι πλείστοι όμως προτιμούν τον θάνατο πού είναι ζωή και όχι τη ζωή πού είναι θάνατος.

Τελειώνονται μαρτυρικά πολλοί Αγιορείτες στις ιερές Μονές Ιβήρων, Βατοπεδίου, Ζωγρά­φου. Αλλά και εδώ στις Καρυές, κατά τον ιερό Νικόδημο, «ευρίσκομεν και οσιομάρτυρας, τον Πρώτον του Αγίου Όρους, και τους κύκλω κατοικούντας εις τα κελλία, οίτινες, επειδή ήλεγξαν τους λατινόφρονας, Μιχαήλ τον Βασιλέα και Βέκκον τον Πατριάρχην, ο μεν πρώτος εκρεμάσθη, οι δε άλλοι ξίφει την κεφαλήν απετμήθησαν.»

Εδώ τελειούται μαρτυρικώς ο ομολογητής Πρώτος του Αγίου Όρους Ιερομάρτυς Κοσμάς, του οποίου το σεβάσμιο, ευωδιάζον και χαριτόβρυτο μαρτυρικό λείψανο ανεκαλύφθη, μερίμνη της Σεβαστής Ιεράς Κοινότη­τος, στον Νάρθηκα του πανσέπτου αυτού Ναού[5].

Εδέχθη τον μαρτυρικό θάνατο ο μακάριος από αγάπη προς τον Χρι­στό. Το μαρτύριο είναι ό, τι υψηλότε­ρο έχει να προσφέρη ο άνθρωπος προς τον Θεό.

Μακάριε και Σεπτέ Πρώτε του Αγίου Όρους, Ιερομάρτυς του Χριστού Κοσμά, πρώ­τος στο ιερό διακόνημα του Πρώτου της Ιεράς Κοινότητος, πρώτος και στο μαρτύριο και την ομολογία το Χριστού.

Πρώτος στην έδρα του Πρωτάτου, πρώτος και στην αγχόνη και τον θάνατο και τον τάφο.

Το πολύαθλο και μαρτυρικό του σώμα ώς πολύτιμο θησαυρό έκρυψε και εφύλαξε η Ιερά αυτή γη.

Τώρα, με θεία νεύσι, ως αστήρ εωθινός ανα­τέλλεις πάλι στο Αγιώνυμο αυτό Όρος και στην απανταχού Εκκλησία του Θεού, για να φώτισης και οδήγησης τις ψυχές μας στην ακλινή ομολογία του Θεανθρώπου Χριστού.

Σφραγίζονται σήμερα τα στόματα όσων ηθέλησαν να αμφισβητήσουν την ομολογία των Αγιορειτών και την μαρτυρική τους τελείωσι από τους λατινόφρονες.

Χάρις στην ιδική του θυσία ημπορεί ή Ορθό­δοξος Εκκλησία και το Άγιον Όρος να λέγουν προς τον σύγχρονο άνθρωπο «έρχου και ίδε»[6], τον αληθινό Χριστό, το πλήρωμα της Αληθεί­ας Του και της Χάριτος Του, τον όλο Χριστό, την Κεφαλή και το Σώμα Του. Η φωνή σου ως φωνή υδάτων πολλών ακούγεται σήμερα.

Από τον τάφο σου ένας μυστικός ποταμός αναβλύζει, του οποίου τα ορμήματα ευφραίνουν την Πόλι του Θεου, την Αγία ανά την οικουμένην Ορθόδοξον Καθολική Εκκλησία.

Ευλογημένη η άσκησίς σου.
Ευλογημένη η ομολογία σου.
Ευλογημένος ο μαρτυρικός σου θάνατος.
Ευλογημένη η επί 700 χρόνια σπορά σου στην Αγιορείτικη γη.
Ευλογημένη και η φανέρωσίς Σου στους δύ­σκολους για τον κόσμο και την Εκκλησία και­ρούς μας.

Το Άγιον Όρος στο πρόσωπο σου και στα πρόσωπα των άλλων αγίων Αγιορειτών οσιομαρτύρων των ελεγξάντων τους λατινόφρονες δεν συνεβιβάσθη ούτε συμβιβάζεται.

Η αγχόνη σου επιβάλλει και σε μας να ανα­νεώσουμε σήμερα την ομολογία την ιδική σου και των λοιπών οσιομαρτύρων, όντες διάδοχοί σας και συνεχισταί της Παραδόσεως σας.

Ομολογούμε λοιπόν, όπως έγραψαν οι Αγιορείται προς τον λατινόφρονα Αυτοκράτορα Μιχαήλ Η' τον Παλαιολόγο, λήγοντος του 13ου αιώνος, ότι «Πάσα η του Χριστού και Θεού ημών Ποίμνη εν σώμα εστίν, υπό μιάς κεφαλής διοικούμενον, ος εστι Χριστός Ιησούς».

Ομολογούμε επίσης ότι οι Λατίνου μη αφήσαντες «απαράτρεπτα» και «αμώμητα» τα κυριώτερα της Πίστεως, «αποκόπτονται του πανταχόθεν ίσου τε καλού ωραιομόρφου σώματος του Χριστού».

Η Μία, λοιπόν, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία του Συμβόλου της Πίστεως, είναι η καθ’ημάς Ορθοδοξία, διότι μόνη αύτη διατηρεί αναλλοίωτη την πίστι των Αποστόλων…».

Αδελφοί,

Πάνω απ’όλα, και από αυτή τη ζωή μας, προέχει η ορθόδοξη πίστη, όπως μας την παρέδωσαν οι Άγιοι Απόστολοι και οι Πατέρες της Αγίας μας Εκκλησίας. Πρώτα η πίστη και ύστερα η ζωή. Ύστερα όλα τα άλλα, που μας είναι βασικά, απαραίτητα, στη ζωή μας. Ό Χριστός υπογράμμισε ιδιαίτερα τούτο. Είπε : «Πλην ο υιός του ανθρώπου ελθών άρα ευρήσει την πίστιν επί της γης»[7]; Θα έλθει ο Κύριος και πάλι. Θα έλθει είτε με τον θάνατο για τον καθένα μας είτε κατά τη συντέλεια του κόσμου είτε με θλίψεις και συμφορές. Θα βρει στον καθένα μας τότε την πίστη την ορθό­δοξη; Τη ζωντανή πίστη; Την ακλόνητη και σταθερή πίστη; Γιατί, ας μη ξεχνούμε ότι, όπως είπε ο Κύριος, «εγερθήσονται ψευδόχριστοι και   ψευδοπροφήται και δώσουσι σημεία μεγάλα και τέρατα, ώστε πλανήσαι, ει δυνατόν, και τους εκλεκτούς»[8]

Ελληνες ορθόδοξοι χριστιανοί,

Μείνετε σταθεροί, βράχοι ακλόνητοι στην Ορθόδοξη πίστη. Την Ορθόδοξη πίστη και τα μάτια σας! Την Ορθόδοξη πίστη και την σωτηρία της ψυχής σας»!

[1] ΟΣΙΟΣ ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ ΑΓΙΟΡΕΙΤΗΣ, Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού, τ. Β΄ (Νοέμβριος-Δεκέμβριος), εκδ. Ορθόδοξος Κυψέλη, Θεσ/κη 2003, σ. 248.

[2] ΑΡΧΙΜ. ΓΕΡΒΑΣΙΟΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ, Παπισμός και πρόμαχοι Ορθοδοξίας, σσ. 281-288.

[3] Β' Κορ. 6, 15.

[4] Λόγος που εκφωνήθηκε το 1982 στον πάνσεπτο Ναό του Πρωτάτου του Αγίου Όρους, την Κυ­ριακή της Ορθοδοξίας, από τον Καθηγούμενο της Ιεράς Μονής του Οσίου Γρηγορίου Αγίου Όρους Αρχιμ. Γεώργιο, κατ’ εντολήν της Ιεράς Κοινότητος, με την ευκαιρία της ανακομιδής του ιερού Λειψάνου του νε­οφανούς Ιερομάρτυρος Κοσμά, Πρώτου του Αγίου Όρους, που απαγχονίσθηκε από τους λατινόφρονας.

[5] Οι αγώνες των μοναχών υπέρ της Ορθοδοξίας, εκδ. Ι. Μ. Οσίου Γρηγορίου, Άγιον Όρος 2003, σ. 245. «Αφού ο Μιχαήλ ανεχώρησε από εκεί (τη μονή Ζωγράφου), έφθασε στην κελλιώτικη Λαύρα των Καρεών, στην οποία είναι εγκατεστημένη και η έδρα του Πρώτου του Αγίου Όρους. Ο δε πρώτος και οι συνασκηταί του εναντιώθηκαν στον βασιλέα με γενναιότητα, ελέγ­χοντάς τον, όπως και οι προηγούμενοι Πατέρες. Ο βασιλεύς τότε ωργίσθηκε και διέταξε να τους σφάξουν όλους με τα ξίφη και έτσι ετελειώθησαν οι άγιοι Ομολογηταί. Στην συνέχεια ο Μιχαήλ κατέκαυσε την εκκλησία τους και λεηλάτησε τα κελλιά των μοναχών». (Μ. ΓΕΔΕΩΝ, Ο Άθως, σσ. 142-143). «Εις τον ναόν του Πρωτάτου σώζονται δύο κενοτάφια, και έτερον εις την μονήν του Ζωγράφου αποδιδόμενα εις τους τότε υπέρ της Ορθοδοξίας σφαγιασθέντας» (Κ. ΒΛΑΧΟΣ, Η χερσόνησος του Αγίου Όρους Άθω, σ. 54). Μερικοί ισχυρίζονταν ότι η ιστορία αυτή δεν ήταν αληθινή. Όμως οι Αγιορείται Πατέρες, που επί επτακόσια έτη άναβαν ακοίμητο κανδήλι στον τάφο - και όχι κενοτάφιο - του αγίου Κοσμά είχαν απόλυτο δίκαιο. Το έτος 1982 βρέθηκε με την πρωτοβουλία της Ιεράς Κοινότητος του Αγίου Όρους «το σεβάσμιο, ευωδιάζον και χαριτόβρυτο μαρτυρικό λείψανο» (ΑΡΧΙΜ. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΨΑΝΗΣ, Ορθοδοξία και Ουμανισμός - Ορθοδοξία και Παπισμός, σ. 52) του Ιερομάρτυρος Κοσμά (+1282), ο οποίος ήταν ο Πρώτος του Αγίου Όρους κατά την επι­δρομή των Λατινοφρόνων (Ι. ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ, Ο άγιος Ιερομάρτυς Κοσμάς, σ. 14).

[6] Ιω. 1,  47.

[7] Λκ. 18, 8.

[8] Μτθ. 24, 24.

Πηγή: Ιερά Μονή Παντοκράτορος Μελισσοχωρίου

Ο μακαριστός Γέροντας Πορφύριος γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 στο χωριό Άγιος Ιωάννης Καρυστίας Ευβοίας , που είναι κοντά στο Αλιβέρι. Οι γονείς του ήσαν πτωχοί, αλλ’ ευσεβείς γεωργοί. Ο πατέρας του ονομαζόταν Λεωνίδας Μπαϊρακτάρης και η μητέρα του Ελένη, το γένος Αντωνίου Λάμπρου. Ο πατέρας του είχε κλήση μοναχική, αλλά τελικά δεν έγινε μοναχός. Υπήρξε, όμως, ψάλτης στο χωριό του και δίδαξε στο Γέροντα την παράκληση της Παναγίας και ό,τι άλλο μπορούσε από την αγία πίστη μας.

Παιδικά χρόνια

Ο μακαριστός Γέροντας Πορφύριος γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1906 στο χωριό Άγιος Ιωάννης Καρυστίας Ευβοίας, που είναι κοντά στο Αλιβέρι. Οι γονείς του ήσαν πτωχοί, αλλ’ ευσεβείς γεωργοί. Ο πατέρας του ονομαζόταν Λεωνίδας Μπαϊρακτάρης και η μητέρα του Ελένη, το γένος Αντωνίου Λάμπρου. Ο πατέρας του είχε κλήση μοναχική, αλλά τελικά δεν έγινε μοναχός. Υπήρξε, όμως, ψάλτης στο χωριό του και δίδαξε στο Γέροντα την παράκληση της Παναγίας και ό,τι άλλο μπορούσε από την αγία πίστη μας.

Ο Γέροντας Πορφύριος κατά τη βάπτισή του πήρε το όνομα Ευάγγελος, ήταν δε το τέταρτο από τα πέντε παιδιά των γονέων του. Η φτώχεια ανάγκασε τον πατέρα του Γέροντα να ξενιτευτεί και να πάει να δουλέψει στην κατασκευή της διώρυγας του Παναμά.

Φοίτησε στο σχολείο του χωριού του μόνο για δύο χρόνια. Από οκτώ χρονών εργαζόταν. Έπιασε δουλειά στο ανθρακωρυχείο της περιοχής του και στη συνέχεια σε παντοπωλείο στη Χαλκίδα και στον Πειραιά.

Ο Γέροντας ως παιδί είχε έντονα πρόωρη ανάπτυξη. Όπως διηγήθηκε ο ίδιος, από οκτώ χρονών ξυριζόταν. Από την παιδική ηλικία ήταν σοβαρός, εργατικότατος, επιμελής και έδειχνε πολύ μεγαλύτερος από τα χρόνια του.

Στο Άγιον Όρος -Η μοναχική κλήσις

Διαβάζοντας το βίο του Αγίου Ιωάννου του Καλυβίτη συλλαβιστά, εκεί που έβοσκε τα πρόβατα, αλλά και όταν δούλευε στο παντοπωλείο, αισθάνθηκε τον πόθο να τον μιμηθεί. Αρκετές φορές ξεκίνησε για το Άγιον Όρος, αλλά για διάφορους λόγους γύριζε πίσω. Τελικά, μεταξύ δώδεκα και δεκατεσσάρων ετών, ξεκίνησε με σταθερή απόφαση να φθάσει. Και ο Κύριος ευλόγησε την απόφασή του και έφθασε.

Ο προνοητής των πάντων και κυβερνήτης της ζωής μας Κύριος έφερε έτσι τα πράγματα, ώστε να συναντήσει μέσα στο καράβι, που πήγαινε από τη Θεσσαλονίκη στο Άγιον Όρος, το μέλλοντα Γέροντά του, τον ιερομόναχο και πνευματικό Παντελεήμονα. Αυτός τον ανέλαβε υπό την προστασία του μέσα από το καράβι, τον παρουσίασε ως ανεψιό του και τον έμπασε στο Άγιον Όρος, παρόλον που δεν επιτρεπόταν τότε η είσοδος στα παιδιά.

Η μοναχική ζωή

Ο Γέροντάς του, ο παπα-Παντελεήμονας, τον οδήγησε στα Καυσοκαλύβια, στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου, στην οποία ασκήτευε μαζί με τον ομομήτριο αδελφό του παπα-Ιωαννίκιο.

Έτσι ο Γέροντας Πορφύριος απέκτησε ταυτόχρονα δύο Γεροντάδες και έκανε και στους δύο άκρα, αδιάκριτη και χαρούμενη υπακοή. Επιδόθηκε με ζήλο στην εκούσια άσκηση και το παράπονό του ήταν ότι οι Γέροντές του δεν του απαιτούσαν ακόμη μεγαλύτερη. Δεν γνωρίζουμε ακόμη επακριβώς τα ασκητικά παλαίσματά του, γιατί δεν μιλούσε γι’ αυτά. Από τα λίγα, που ανέφερε σπανίως σε ελάχιστα πνευματικά του παιδιά, συμπεραίνουμε ότι η άσκησή του ήταν συνεχής, εντατική, χαρούμενη και σκληρή.

Ξυπόλυτος στα χιόνια και στα κακοτράχαλα μονοπάτια. Με λίγο ύπνο στο πάτωμα, με μια κουβέρτα και με ανοιχτό το παράθυρο, ακόμη κι όταν χιόνιζε. Με πολλές μετάνοιες, με γυμνό το σώμα από τη μέση και πάνω για να μην τον ενοχλεί η νύστα.

Με εργασία την ξυλογλυπτική και στο ύπαιθρο, για ξύλα, για σαλιγκάρια, για κουβάλημα χώματος στην πλάτη από μεγάλες αποστάσεις, προκειμένου να δημιουργηθεί μικρός κήπος στα βραχώδη μέρη της καλύβης του Αγίου Γεωργίου.

Και ταυτόχρονα εντονώτατη συγκέντρωση της προσοχής στα αναγνώσματα και τα τροπάρια των ιερών ακολουθιών και αποστήθισή τους. Επί πλέον αποστήθιση των ιερών Ευαγγελίων κατά τη διάρκεια του εργοχείρου και συνεχής επανάληψή τους, ώστε στο μυαλό να μη μπορεί να μπει αργός λόγος ή μη καλός λογισμός. Ήταν, κατά το χαρακτηρισμό, που ο ίδιος έδωσε στη ζωή του εκείνα τα χρόνια «αεικίνητος».

Αλλά το βασικό, το κύριο γνώρισμα της άσκησής του, δεν ήταν τα σωματικά παλαίσματα. Ήταν η πλήρης υποταγή στο Γέροντά του, η απόλυτη εξάρτησή του από αυτόν, η ολοκληρωτική εξαφάνιση του θελήματός του μέσα στο θέλημα εκείνου, η γεμάτη αγάπη, εμπιστοσύνη και θαυμασμό αφοσίωσή του στο Γέροντά του, η ταύτισή του με εκείνον, η οποία τον έκανε δεκτικό της διοχέτευσης των βιωμάτων του στη δική του ζωή. Αυτό είναι το μυστικό, αυτό είναι το κλειδί, το ουσιώδες και κύριο.

Δεν γνωρίζουμε πότε ακριβώς, αλλά φαίνεται ότι σύντομα μετά την εγκαταβίωσή του στο Άγιον Όρος, εκάρη μοναχός και ονομάσθηκε Νικήτας.

Η Ιερά Καλύβη Αγίου Ακακίου στα Καυσοκαλύβια (εδώ)

Η επίσκεψη της θείας Χάριτος

Σ’ αυτόν το γεμάτο φλόγα νέο μοναχό, που τά 'δωσε όλα για την αγάπη του Χριστού και που δεν υπολόγισε ποτέ κόπους και αγώνες, δεν είναι παράδοξο ότι αναπαύθηκε αισθητά η θεία Χάρις. Ήταν ξημερώματα, ο κεντρικός ναός των Καυσοκαλυβίων, το Κυριακό, ήταν ακόμη κλειστός. Ο μοναχός Νικήτας, όμως, περίμενε σε μια γωνιά του προνάρθηκα να κτυπήσουν οι καμπάνες και ν’ ανοίξει η εκκλησία.

Δεύτερος μπήκε στον προνάρθηκα ο γερο-Δημάς, πρώην Ρώσος αξιωματικός, ενενηκοντούτης, ασκητής, κρυφός άγιος και, αφού βεβαιώθηκε ότι δεν ήταν άλλος εκεί (δεν είδε το μοναχό Νικήτα που ήταν απόμερα), άρχισε να κάνει στρωτές μετάνοιες και να προσεύχεται μπροστά στην κλειστή πόρτα του ναού. Η θεία Χάρις ξεχείλισε από τον όσιο γερο-Δημά και έλουσε και κατεκάλυψε τον έτοιμο να τη δεχθεί νεαρό Νικήτα. Τα αισθήματά του δεν περιγράφονται. Γεγονός είναι ότι μετά τη θεία Λειτουργία και τη θεία Κοινωνία του ο νεαρός μοναχός Νικήτας αισθανόταν τέτοια αισθήματα, ώστε, πηγαίνοντας για το καλύβι του, σταμάτησε, άνοιξε τα χέρια του τεντωμένα και φώναζε δυνατά “Δόξα Σοι, ο Θεός. Δόξα Σοι, ο Θεός. Δόξα Σοι, ο Θεός”.

Την επίσκεψη της Χάριτος ακολούθησε μια ριζική αλλαγή των ψυχοσωματικών ιδιοτήτων του νεαρού μοναχού Νικήτα. Ήταν η αλλοίωσις, η εκ της δεξιάς του Υψίστου. Ενεδύθη δύναμιν εξ ύψους και απέκτησε χαρίσματα υπερφυσικά.

Πρώτο σημείο ήταν ότι «διείδε» από μεγάλη απόσταση τους Γέροντές του, που επέστρεφαν από μακριά. Τους “διείδε” εκεί που ήσαν, ενώ ανθρωπίνως δεν ήσαν ορατοί. Αυτό το εξομολογήθηκε στον παπα-Παντελεήμονα, ο οποίος του σύστησε προσοχή και σιωπή. Συμβουλές, προς τις οποίες συμμορφώθηκε, μέχρις ότου έλαβε άλλη εντολή. Έπειτα ακολούθησαν και άλλα. Τα αισθητήριά του ευαισθητοποιήθηκαν σε ανυπέρβλητο βαθμό και οι ανθρώπινες δυνατότητές του αναπτύχθηκαν στο έπακρο.

Άκουε και γνώριζε τις φωνές των πουλιών και των ζώων, τόσο ως προς την προέλευση όσο και προς το νόημά τους. Οσφραινόταν τις ευωδιές από μεγάλες αποστάσεις. Αναγνώριζε τα αρώματα και τη σύνθεσή τους. Διέκρινε από πάρα πολύ μακριά τις ευωδιές των λουλουδιών. “Έβλεπε”, όταν ύστερα από ταπεινή προσευχή ερχόταν στην κατάλληλη κατάσταση, στα βάθη της γης και στο χάος του ουρανού, νερά, πετρώματα, πετρέλαια, ραδιενέργεια, θαμμένα αρχαία, κρυμμένους τάφους, ρωγμές στα έγκατα της γης, υπόγειες, πηγές, χαμένες εικόνες, σκηνές που είχαν διαδραματισθεί αιώνες πριν, προσευχές που είχαν αναπεμφθεί, πνεύματα αγαθά και πονηρά, την ψυχή την ίδια το κάθε τι.

Δοκίμαζε το νερό από το βάθος της γης και μετρούσε τα απρόσιτα. Ρωτούσε τα βράχια και του διηγόντουσαν τα παλαίσματα των προ αυτού ασκητών. Κύτταζε και θεράπευε. Έψαυε και ιάτρευε. Ηύχετο και εγένοντο. Αλλά ποτέ δεν διανοήθηκε να χρησιμοποιήσει τα χαρίσματα αυτά του Θεού για δικό του όφελος. Ποτέ δεν παρακάλεσε να γίνει καλά από δική του αρρώστια. Ποτέ δεν θέλησε να κερδίσει κάτι από κάποια γνώση που του πρόσφερε η θεία Χάρη.

Η διόρασή του, όσες φορές ενεργούσε, του αποκάλυπτε τα απόκρυφα των ανθρωπίνων διαλογισμών. Μπορούσε με τη χάρη του Θεού να βλέπει το παρελθόν και το παρόν και το μέλλον ταυτόχρονα. Επιβεβαίωνε ότι ο Θεός είναι παντογνώστης και παντοδύναμος. Κατόπτευε και ψηλαφούσε την κτίση από τα άκρα του σύμπαντος μέχρι τα βάθη της ανθρώπινης ψυχής και Ιστορίας. Ίσχυε γι’ αυτόν το: «Ο δε πνευματικός ανακρίνει μεν πάντα, αυτός δε υπ’ ουδενός ανακρίνεται» (Α' Κορ. ιβ' 15).

Η ζωή μέσα στη Χάρη όμως είναι ένα άγνωστο μυστήριο για μας. Και κάθε επιπλέον λέξις θα είναι αυδάδης ενασχόληση με θέματα που αγνοούμε. Αυτά ο Γέροντας τα τόνιζε πάντοτε σε όλους όσοι απέδιδαν τις ικανότητές του σε άλλα αίτια εκτός από τη Χάρη του Θεού. Έλεγε επιγραμματικά και ξανάλεγε: «Δεν είναι επιστήμη, δεν είναι τέχνη, είναι ΧΑΡΙΣ».

Η επάνοδος στον κόσμο

Ο μοναχός Νικήτας ποτέ δεν σκέφθηκε να αφήσει το Άγιον Όρος και να γυρίσει στον κόσμο. Ο πύρινος θείος έρωτάς του προς το Σωτήρα Χριστό μας τον έσπρωχνε να επιθυμεί και να ονειρεύεται να βρεθεί στην απόλυτη έρημο, μόνος με μόνον τον άκρον των εφετών, τον γλυκύτατο Ιησού.

Όμως, μια βαρειά πλευρίτιδα, που άρπαξε μαζεύοντας σαλιγκάρια στα απόκρημνα βράχια, η οποία τον βρήκε καταεξαντλημένο από τη συνεχή υπεράνθρωπη άσκηση, ανάγκασε τους Γεροντάδες του να του δώσουν εντολή να εγκατασταθεί σ’ ένα μοναστήρι στον κόσμο, για να γίνει καλά. Υπάκουσε και γύρισε, αλλά, μόλις συνήλθε, επέστρεψε στην καλύβη της μετανοίας του. Ξαναρρώστησε όμως, και έτσι οι Γέροντές του με μεγάλη θλίψη τον ξανάστειλαν στον κόσμο οριστικά.

Έτσι τον βρίσκουμε να μονάζει στα δεκαεννέα του χρόνια στη Μονή Λευκών του Αγίου Χαραλάμπους, κοντά στη γενέτειρά του. Συνέχισε κι εδώ την αγιορείτικη τακτική του, “τα ψαλτήρια του” και τα όμοια, μόνο που αναγκαστικά περιόρισε τη νηστεία του μέχρις ότου αποκατασταθεί η υγεία του.

Χειροτονείται ιερεύς

Στο μοναστήρι αυτό τον βρήκε, όταν έμενε για λίγο εκεί ως φιλοξενούμενος επισκέπτης, ο Αρχιεπίσκοπος Σιναίου Πορφύριος ο Γ'. Από τη συζήτηση μαζί του διέγνωσε την αρετή του και τα θεία χαρίσματά του και τόσο εντυπωσιάσθηκε, ώστε στις 26 Ιουλίου του 1927, εορτή της Αγίας Παρασκευής, τον χειροτόνησε διάκονο και την επομένη, εορτή του Αγίου Παντελεήμονος, τον προεχείρισε πρεσβύτερο, ως σιναΐτη και τον ονόμασε Πορφύριο. Οι χειροτονίες έγιναν στο παρεκκλήσιο του εν Κύμη επισκοπείου της Ιεράς Μητροπόλεως Καρυστίας, συμπροσευχομένου και του τότε Μητροπολίτου αυτής κυρού Παντελεήμονος Φωστίνη. Ήταν τότε ο Γέροντας εικοσιενός μόνο ετών.

Πνευματικός

Στη συνέχεια ο τότε επιχώριος Μητροπολίτης Καρυστίας Παντελεήμων του ανέθεσε, με την κεκανονισμένη ενταλτήρια επιστολή, έργον πνευματικού. «Δεικνύς το ανθρώπινον» ο Γέροντας και «φιλοπόνως» εργαζόμενος το δοθέν σ’ αυτόν νέο τάλαντον μελέτησε το Εξομολογητάριον. Αλλ’ όταν εδοκίμασε να εφαρμόσει κατά γράμμα τα αναγραφόμενα σ’ αυτό επιτίμια, διαπίστωσε ότι χρειαζόταν εξατομικευμένη μεταχείριση των πιστών και πολύ προβληματίστηκε.

Αλλά βρήκε στον Άγιο Βασίλειο τη λύση, που συμβουλεύει: «Πάντα δε ταύτα γράφομεν, ώστε τους καρπούς δοκιμάζεσθαι της μετανοίας. Ου γαρ πάντως τω χρόνω κρίνομεν ταύτα, αλλά τω τρόπω της μετανοίας προσέχομεν» (Επιστ., 217, αρ. 84). Και αποστήθισε τη συμβουλή και την εφάρμοσε. Μέχρι τα βαθειά του γεράματα την υπενθύμιζε στους νεώτερους πνευματικούς.

Έτσι ωριμασμένος ο νεαρός ιερομόναχος Πορφύριος άσκησε ευδοκίμως, με τη χάρη του Θεού, το έργο του πνευματικού στην Εύβοια μέχρι το 1940. Αναδεχόταν καθημερινώς τις εξομολογήσεις πλήθους πιστών, πολλές μάλιστα φορές για πολλές αδιάκοπες ώρες.

Γιατί η φήμη του ως πνευματικού, γνώστου της ψυχής και ασφαλούς οδηγού, πολύ σύντομα διαδόθηκε στα περίχωρα και πολύς κόσμος συνέρεε στο εξομολογητήριό του στην Ιερά Μονή Λευκών, κοντά στο Αυλωνάρι της Ευβοίας, ώστε μερικές φορές να περνά όλη την ημέρα και τη νύχτα χωρίς διακοπή και χωρίς ανάπαυση, στην εκπλήρωση του ιερού αυτού έργου και Μυστηρίου.

Τους προσερχομένους βοηθούσε και με το διορατικό του χάρισμα, με το οποίο τους οδηγούσε στην αυτογνωσία, την ειλικρινή εξομολόγηση και την εν Χριστώ ζωή. Με το ίδιο χάρισμα αποκάλυπτε και πολλές πλεκτάνες του πονηρού και έσωζε ψυχές από τα δίκτυά του και τις μεθοδείες του.

Αρχιμανδρίτης

Το 1938 του απονεμήθηκε, και πάλι από το Μητροπολίτη Καρυστίας, το οφφίκιο του αρχιμανδρίτη: «προς βράβευσιν των υπηρεσιών σου, ας υπέρ της Εκκλησίας προσήνεγκας μέχρι σήμερον ως Πνευματικός Πατήρ και δια τας χρηστάς ελπίδας, ας τρέφει εις σε η Αγία ημών Εκκλησία», όπως επί λέξει γράφει το υπ’ αριθμ. πρωτ. 92/10-2-1938 έγγραφον του εν λόγω Μητροπολίτου, του οποίου, πράγματι, με τη χάρη του Θεού επιβεβαιώθηκαν οι χρηστές ελπίδες.

Εφημέριος στους Τσακαίους Ευβοίας και στη Μονή Αγίου Νικολάου Άνω Βάθειας

Για λίγους μήνες τοποθετήθηκε από τον οικείο Μητροπολίτη ιερέας στο χωριό Τσακαίοι της Εύβοιας, όπου η αγαθή ανάμνηση του περάσματός του διατηρείται ακόμη σε μερικούς από τους παλαιότερους. Γύρω στο 1938 τον βρίσκουμε εγκατεστημένο στην εγκαταλελειμμένη και ερειπωμένη (τότε) ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Άνω Βάθειας Ευβοίας, που υπάγεται στην ιερά Μητρόπολη Χαλκίδας. Είχε αποχωρήσει από την ιερά Μονή του Αγ. Χαραλάμπους, επειδή μετετράπη σε γυναικεία.

Άγιος Γεράσιμος Πολυκλινικής

Στην έρημο της Ομονοίας

Ενώ η λαίλαπα του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου προσήγγιζε την Ελλάδα, ο πανάγαθος Κύριος επιστράτευσε τον πιστό δούλο του Πορφύριο σε νέα υπηρεσία, πλησιέστερη προς το δοκιμαζόμενο λαό του. Από τις 12 Οκτωβρίου 1940 του ανατέθηκαν καθήκοντα προσωρινού εφημέριου στο παρεκκλήσι του Αγίου Γερασίμου της Πολυκλινικής Αθηνών, που βρίσκεται στη γωνία των οδών Σωκράτους και Πειραιώς, δίπλα στην Ομόνοια.

Στη θέση αυτή ζήτησε ο ίδιος να διορισθεί, διότι, από μεγάλη και σφοδρή αγάπη προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο, ήθελε να βρίσκεται κοντά του στις δυσκολότερες στιγμές της ζωής του, όταν ο πόνος και η νόσος και ο επικείμενος θάνατος απεδείκνυαν άχρηστες όλες τις άλλες ελπίδες, εκτός της ελπίδας του Χριστού.

Για το διορισμό στη θέση αυτή υπήρχε και άλλος ενδιαφερόμενος με μεγάλα τυπικά προσόντα, αλλά ο Κύριος φώτισε το διευθύνοντα στην Πολυκλινική να προτιμήσει τον αγράμματο κατά κόσμον και σοφό κατά Θεόν, ταπεινό, αλλά χαριτωμένο Πορφύριο. Για την εκλογή του αυτή ο επιλέξας έχαιρε αργότερα και διηγείτο έκθαμβος ότι βρήκε αληθινό ιερέα λέγοντας: «Βρήκα παπά τέλειο, όπως τον θέλει ο Χριστός».

Στην Πολυκλινική άσκησε τα καθήκοντα του εφημέριου επί τριάντα συνεχή έτη ως εν ενεργεία εφημέριος και επί τρία εν συνεχεία οικειοθελώς και περιορισμένος κάπως, προς εξυπηρέτηση των αναζητούντων αυτών εκεί πνευματικών του τέκνων. Ασκήθηκε συνολικά 33 έτη στην έρημο της Ομονοίας, όπως έλεγε ο ίδιος, αντί της ερήμου του Αγίου Όρους, όπως ποθούσε η ψυχή του.

Εδώ, παραλλήλως προς το έργο του εφημερίου, το οποίο ασκούσε με τέλεια ευλάβεια και αφοσίωση, τελώντας με θαυμαστή ιεροπρέπεια της εκκλησιαστικές ακολουθίες, εξομολογώντας, νουθετώντας και θεραπεύοντας τις ψυχικές και πολλάκις και τις σωματικές αρρώστιες των ασθενών, ασκούσε και το έργο του πνευματικού για όλους όσους πήγαιναν σ’ αυτόν. «Ταις χρείαις μου και τοις ούσιν μετ’ εμού υπηρέτησαν αι χείρες αύται» (Πράξ., κ', 34)

Ο Γέροντας Πορφύριος, ελλείψει τυπικών προσόντων, ελάμβανε ως εφημέριος της Πολυκλινικής γλισχρότατες αποδοχές, οι οποίες δεν επαρκούσαν για τη συντήρηση τόσο του εαυτού του, όσον και των γονέων του και μερικών άλλων στενών οικείων του, των οποίων την προστασία είχε αναλάβει. Γι’ αυτό αναγκάσθηκε να εργασθεί βιοποριστικά και οργάνωσε μαζί τους διαδοχικά ορνιθοτροφείο και πλεκτήριο.

Επιπλέον, από ζήλο για τη μυσταγωγικότερη τέλεση των ιερών ακολουθιών, επιδόθηκε στη σύνθεση αρωμάτων, καταλλήλων για την παρασκευή του χρησιμοποιουμένου στη θεία λατρεία μοσχοθυμιάματος, επιτυγχάνοντας άριστα αποτελέσματα. Μάλιστα, κατά την δεκαπενταετία του 1970 είχε επιτύχει την πρωτότυπη εφεύρεση, να ενοποιήσει το καρβουνάκι με το άρωμα του θυμιάματος και να θυμιατίζει μόνο με το ιδικής του συνθέσεως σιγοκαίον καρβουνάκι, το οποίο απέπνεε πνοή ευωδίας πνευματικής.

Ο Άγιος Πορφύριος στον Άγιο Νικόλαο Καλλισίων

Άγιος Νικόλαος Καλλισίων

Από το 1955 είχε μισθώσει από την ιερά Μονή Πεντέλης το ευρισκόμενο στην Παλαιά Πεντέλη μονύδριο του Αγίου Νικολάου με την αγροτική περιοχή του, την οποία καλλιεργούσε συστηματικά και φιλόπονα, θέλοντας να συστήσει εκεί το ησυχαστήριο, που τελικά εγκατέστησε αλλού. Βελτίωσε τις πηγές, κατασκεύασε αρδευτικό δίκτυο, φύτευσε πολλά δένδρα και με σκαπτικό μηχάνημα, το οποίο χειριζόταν ιδιόχειρα, καλλιεργούσε τη γη. Όλα δε αυτά παράλληλα προς το νυχθήμερο εφημεριακό και εξομολογητικό του έργο.

Εκτιμούσε ιδιαιτέρως την εργασία και καμιά ανάπαυση δεν επέτρεπε στον εαυτό του, γνωρίζοντας από πείρα και όχι από τα βιβλία αυτό, που γράφει ο αββάς Ισαάκ ο Σύρος : “Ο Θεός και οι άγγελοι αυτού εν ανάγκαις χαίρουσιν, ο δε διάβολος και οι εργάται αυτού εν αναπαύσει”.

Αποχωρεί από την Πολυκλινική

Στις 16.3.1970 έλαβε μικρή σύνταξη από το Ταμείο Ασφαλίσεως Κληρικών Ελλάδος, ως συμπληρώσας τριακονταπενταετία και αποχώρησε τυπικά από την υπηρεσία του στην Πολυκλινική.

Παρέμεινε όμως κατ’ ουσίαν λίγο ακόμη, μέχρι προσλήψεως του διαδόχου του. Αλλά και μετά ταύτα συνέχισε για λίγο διάστημα να μεταβαίνει στην Πολυκλινική, για να συναντά τα πολυπληθή πνευματικά του τέκνα, που τον αναζητούσαν εκεί. Τελικά, γύρω στο 1973, περιόρισε στο ελάχιστο τις μεταβάσεις του στην Πολυκλινική και δεχόταν τα πνευματικά του τέκνα στον Άγιο Νικόλαο Καλλισίων Πεντέλης, όπου λειτουργούσε και εξομολογούσε.

«Η γαρ δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται»

Ο Γέροντας Πορφύριος πέρα από την αρχική ασθένειά του, εξαιτίας της οποίας και βγήκε από το Άγιον Όρος , δοκιμάσθηκε και με πολλές άλλες, κατά καιρούς, ασθένειες.

Προς το τέλος της υπηρεσίας του στην Πολυκλινική αρρώστησε από πάθηση των νεφρών και εγχειρίσθηκε πολύ καθυστερημένα. Αυτό έγινε, διότι εργαζόταν ακούραστα, παρά την ασθένειά του. Είχε συνηθίσει να υπακούει «μέχρι θανάτου» και έτσι υπάκουσε ακόμη και στο Διευθυντή της Πολυκλινικής, ο οποίος του είπε να αναβάλει την εγχείρηση, για να να εκτελέσει τις Ακολουθίες της Μεγάλης Εβδομάδος… Το αποτέλεσμα ήταν να περιέλθει σε κωματώδη κατάσταση και να ειδοποιηθούν οι οικείοι του από τους ιατρούς να μεριμνήσουν για την κηδεία του. Αλλά ο Γέροντας επανήλθε στην κατά σάρκα ζωή, για να συνεχίσει να υπηρετεί το πλήρωμα της Εκκλησίας.

Παλαιότερα είχε υποστεί και κάταγμα του ποδιού, για το οποίο διηγήθηκε ένα θαυμαστό γεγονός μερίμνης γι’ αυτόν του Αγίου Γερασίμου, στο ναΰδριο του οποίου, στην Πολυκλινική, ιερουργούσε.

Επίσης, λόγω των κόπων του κατά τη μεταφορά βαριών φορτίων στο σπίτι του στα Τουρκοβούνια, όπου έμενε για πολλά χρόνια, επεδεινώθη η κήλη του, από την οποία πολύ εταλαιπωρείτο μέχρι της κοιμήσεώς του.

Στις 20.8.1978, ευρισκόμενος στον Άγιο Νικόλαο Καλλισίων, υπέστη έφραγμα του μυοκαρδίου και μεταφέρθηκε επειγόντως στο νοσηλευτήριο «Υγεία», όπου ενοσηλεύθη επί 20ήμερον. Όταν βγήκε από την κλινική, συνέχισε τη νοσηλεία του σε σπίτια μερικών πνευματικών του παιδιών μέσα στην Αθήνα, γιατί στον Άγιο Νικόλαο Καλλισίων δεν μπορούσε να μεταβεί ελλείψει δρόμου, αφού έπρεπε να διανύσει πεζός μεγάλη απόσταση, ενώ το σπίτι του στα Τουρκοβούνια δεν παρείχε ούτε τις στοιχειωδέστερες ανέσεις και, ακόμα, γιατί έπρεπε να είναι κοντά στους γιατρούς.

Αργότερα, όταν πλέον είχε εγκατασταθεί σε προχειρότατο οικίσκο του κατασκευαζομένου στο Μήλεσι μετοχίου του Ησυχαστηρίου που είχε ιδρύσει, υποβλήθηκε σε εγχείρηση καταρράκτη στο αριστερό μάτι και από σφάλμα του γιατρού καταστράφηκε το μάτι και μετά από λίγα χρόνια (1987) ο Γέροντας τυφλώθηκε εντελώς.

Κατά τη διάρκεια της εγχειρήσεως ο γιατρός, χωρίς την έγκριση του Γέροντα, που είχε ιδιαίτερη ευαισθησία στα φάρμακα και ακόμη μεγαλύτερη στην κορτιζόνη, του έκανε ένεση ισχυρής δόσεως κορτιζόνης. Συνέπεια αυτού ήταν ότι υπέστη μετά από λίγο χρόνο συνεχείς γαστρορραγίες που επαναλαμβανόντουσαν επί τρίμηνον και πλέον.

Εξαιτίας της καταστάσεως αυτής δεν μπορούσε να τραφεί κανονικά και διατηρήθηκε με μερικές κουταλιές γάλα και νερό την ημέρα, με αποτέλεσμα να φτάσει στον έσχατο βαθμό της εξαντλήσεως, μέχρι σημείου να μη μπορεί ούτε καθιστός να σταθεί. Του έγιναν περίπου 12 μεταγγίσεις, όλες στο κατάλυμά του στο Μήλεσι και τελικώς επεβίωσε, χάριτι Θεού, παρ’ όλον ότι και πάλι δρασκέλισε το κατώφλι του θανάτου.

Έπασχε επίσης από σταφυλοκοκκική δερματίτιδα στο χέρι, χρονία βρογχίτιδα και αδένωμα (καρκίνο) της υποφύσεως στο κρανίο.

Από τότε διεταράχθη σφοδρά η σωματική του υγεία, αλλά συνέχισε το έργο του πνευματικού συμβούλου και, όσο μπορούσε, του εξομολόγου, διεκπεραιώνοντας αυτά πάρα πολλές φορές μέσα σε φρικτούς πόνους.

Αποκαλυπτική και συγκλονιστική μαρτυρία για τις ασθένειες και την ιώβειο υπομονή του Γέροντα απέναντι σ’ αυτές αποτελεί η επιστολή του Γεωργίου Παπαζάχου (περιοδ. Σύναξη, Ιαν.-Μάρτιος 2002, σελ. 93-97), επίκουρου Καθηγητήτης Καρδιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και θεράποντος ιατρού τουΓέροντος Πορφυρίου.

Ο Γέροντας Πορφύριος κοιμήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου 1991 στο Κελί του στα Καυσοκαλύβια.

Η πνευματική διαθήκη του

Αγαπητά πνευματικά μου παιδιά,

Τώρα που ακόμη έχω τας φρένας μου σώας, θέλω να σας πω μερικές συμβουλές. Από μικρό παιδί όλο στις αμαρτίες ήμουνα. Και όταν με έστελνε η μητέρα μου να φυλάξω τα ζώα στο βουνό, γιατί ο πατέρας μου, επειδή ήμασταν πτωχοί, είχε πάει στη διώρυγα του Παναμά, για εμάς τα παιδιά του, εκεί που έβοσκα τα ζώα, συλλαβιστά διάβαζα το βίο του Αγίου Ιωάννου του Καλυβίτου και πάρα πολύ αγάπησα τον Άγιο Ιωάννη και έκανα πάρα πολλές προσευχές, σαν μικρό παιδί που ήμουνα 12-15 χρόνων, δεν θυμάμαι ακριβώς καλά. Και θέλοντας να τον μιμηθώ, με πολύ αγώνα, έφυγα από τους γονείς μου κρυφά και ήλθα στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους και υποτάχθηκα σε δύο Γέροντες αυταδέλφους, Παντελεήμονα και Ιωαννίκιο. Μου έτυχε να είναι πολύ ευσεβείς και ενάρετοι και τους αγάπησα πάρα πολύ και γι’ αυτό, με την ευχή τους, τους έκανα άκρα υπακοή. Αυτό με βοήθησε πάρα πολύ, αισθάνθηκα και μεγάλη αγάπη και προς το Θεό και πέρασα πάρα πολύ καλά. Αλλά, κατά παραχώρηση Θεού, για τις αμαρτίες μου, αρρώστησα πολύ και οι Γέροντές μου μου είπαν να πάω στους γονείς μου στο χωριό μου εις τον Άγιο Ιωάννην Ευβοίας.

Και ενώ από μικρό παιδί είχα κάνει πολλές αμαρτίες, όταν ξαναπήγα στον κόσμο, συνέχισα τις αμαρτίες, οι οποίες μέχρι σήμερα έγιναν πάρα πολλές. Ο κόσμος όμως με πήραν από καλό και όλοι φωνάζουνε ότι είμαι άγιος. Εγώ όμως αισθάνομαι ότι είμαι ο πιο αμαρτωλός άνθρωπος του κόσμου. Όσα ενθυμόμουνα βεβαίως τα εξομολογήθηκα και γνωρίζω ότι γι’ αυτά που εξομολογήθηκα με συγχώρησε ο Θεός, αλλά όμως τώρα έχω ένα συναίσθημα ότι και τα πνευματικά μου αμαρτήματα είναι πάρα πολλά και παρακαλώ όσοι με έχετε γνωρίσει να κάνετε προσευχή για μένα, διότι και εγώ, όταν ζούσα, πολύ ταπεινά έκανα προσευχή για σας. Αλλά όμως, τώρα που θα πάω για τον ουρανό, έχω το συναίσθημα ότι ο Θεός θα μου πη: Τι θέλεις εσύ εδώ; Εγώ ένα έχω να του πω: Δεν είμαι άξιος, Κύριε, για εδώ, αλλά ό,τι θέλει η αγάπη σου ας κάμη για μένα. Από εκεί και πέρα, δεν ξέρω τι θα γίνη. Επιθυμώ όμως να ενεργήση η αγάπη του Θεού.

Και πάντα εύχομαι τα πνευματικά μου παιδιά να αγαπήσουν το Θεό, που είναι το παν, για να μας αξιώση να μπούμε στην επίγειο άκτιστη Εκκλησία του. Γιατί από εδώ πρέπει να αρχίσουμε. Εγώ πάντα είχα την προσπάθεια να προσεύχωμαι και να διαβάζω τους ύμνους της Εκκλησίας, την Αγία Γραφή και τους βίους των Αγίων μας και εύχομαι και εσείς να κάνετε το ίδιο. Εγώ προσπάθησα με τη χάρι του Θεού να πλησιάσω τον Θεό και εύχομαι και σεις να κάνετε το ίδιο.

Παρακαλώ όλους σας να με συγχωρέσετε για ό,τι σας στενοχώρησα

Ιερομόναχος Πορφύριος
Εν Καυσοκαλυβίοις τη 4/17 Ιουνίου 1991

Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
Ἰχνηλάτης τῶν πάλαι πατέρων γέγονας, Ἁγιωνύμου τοῦ Ὄρους ἀσκήσας Σκήτῃ σεπτῇ, Τριάδος τῆς Ζωαρχικῆς, τῶν Καυσοκαλυβίων, ἄβυσσος θείων δωρεῶν, λυτήρ δεινῶν ἀσθενειῶν, ἐδείχθης ὦ θεοφόρε. Πορφύριε οἰκουμένης, πάσης, ποιμήν ἡμῶν καί στήριγμα.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον  (Κατέβασμα). Ἦχος α´. Τῆς ἐρήμου πολίτης. (Ὑπὸ Εὐαγγέλου Καραδήμου)
Τῆς Εὐβοίας τὸν γόνον, Οἰκουμένης ἀγλάϊσμα (πρώτη γραφή: πανελλήνων τὸν Γέροντα), τῆς Θεολογίας τὸν μύστην καὶ Χριστοῦ φίλον γνήσιον, Πορφύριον τιμήσωμεν, πιστοί, τὸν πλήρη χαρισμάτων ἐκ παιδός. Δαιμονῶντας γὰρ λυτροῦται, καὶ ἀσθενεῖς ἰᾶται πίστει κράζοντας· δόξα τῷ δεδωκότι σοι ἰσχύν, δόξα τῷ σὲ ἁγιάσαντι, δόξα τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον. (Ὑπὸ Χαραλάμπους Μπούσια)
Προγιγνώσκειν τὸ μέλλον σοφῶς, Πορφύριε, ὡς ἀντιμίσθιον πόνων καὶ βιοτῆς εὐσεβοῦς χάριν δέδωκέ σοι ἄνωθεν ὁ Κύριος· ἄνθος Εὐβοίας ἱερόν, ἐκ τοῦ Ἄθω μυστικῶς πρὸς κήπους μετεφυτεύθης ἀλήκτου δόξης πρεσβεύειν Χριστῷ ὑπὲρ τῶν εὐφημούντων σε.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. δ´. Ὀρθοδοξίας ὁδηγέ. (Ὑπὸ Ἀδαμαντίας Πιπεράκη)
Φωτὸς χωρίον τοῦ Θεοῦ καὶ χαρισμάτων τοῦ Πνεύματος ἔμπλεως, τῶν ἱερέων καλλονή, τῶν μοναστῶν κανὼν ἀκριβέστατος, Πορφύριε σοφέ, τῇ διακρίσει λάμψας καὶ θαύμασι, Πατὴρ ἡμῶν ὅσιε, πρέσβευε Χριστῷ τῷ Θεῷ, σωθῆναι τὰς ψυχὰς ἡμῶν.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ´. Ταχὺ προκατάλαβε.
(Ἀγνώστου ποιητοῦ - εὑρέθησαν στὸ κελλίον τοῦ Γέροντος ὡς χειρόγραφα, ὡς προσευχὴ ἀγνώστων προσκυνητῶν καὶ ἁπλῶς παρατίθενται ἐδῶ, δὲν προτείνονται πρὸς ψαλμῴδησιν)
Ὁσίως διέπρεψας ἐν μέσῳ ἄστει σοφέ, τὴν κλῆσιν δεξάμενος ἀπὸ κοιλίας μητρός· ὅθεν προσκαρτεροῦντες τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, προσέτι μαρτυρίᾳ πλείω τούτων δοθῆναι, ἵνα ἀκαταπαύστως τὴν δόξαν σου ὑμνοῦμεν, αἰτούμενοι ἐλέους τῷ σὲ ἁγιάσαντι.

Ἕτερον Ἀπολυτίκιον. Ἦχος πλ. α´. Τὸν συνάναρχον Λόγον.
(Ἀγνώστου ποιητοῦ - εὑρέθησαν στὸ κελλίον τοῦ Γέροντος ὡς χειρόγραφα, ὡς προσευχὴ ἀγνώστων προσκυνητῶν καὶ ἁπλῶς παρατίθενται ἐδῶ, δὲν προτείνονται πρὸς ψαλμῴδησιν)
Πνευματέμφορος ὅλος καὶ ἀπαθέστατος, διακρίσεως φάρος φωτοειδέστατος, ἱερατεύων τῷ Χριστῷ, ὡς ἰσάγγελος ὤφθης. Προφήτης θαυμαστός, τὰ ἐγγὺς καὶ τὰ μακράν, προβλέπεις ὅσιε Πάτερ, Πορφύριε θεοφόρε, Ἁγίου Ὄρους τὸ ἀγαλλίαμα.

Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ. (Ὑπὸ Ἀδαμαντίας Πιπεράκη)
Ὡς παιδιόθεν τὸν Χριστὸν χαίρων ἠγάπησας, καὶ τὰ τοῦ βίου ἀγαθὰ ἀπαρνησάμενος, τὴν τοῦ Ἄθωνος κατέλαβες πολιτείαν, τὸν τῆς πτώσεως χιτῶνα ἐκδυσάμενος, ἀνεδείχθης τῆς Τριάδος ἐνδιαίτημα καὶ πρεσβεύεις ἀεί, Πάτερ ὅσιε, σωθῆναι ἡμᾶς.

Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ. (Ὑπὸ Χαραλάμπους Μπούσια)
Τὸν ὑακίνθῳ καὶ πορφύρᾳ ταπεινώσεως, ὑπακοῆς τε καὶ ἀγάπης στολισάμενον τῆς ψυχῆς αὐτοῦ τὸ ἔνδυμα καὶ ὀφθέντα χαρισμάτων θείου πνεύματος ἐκσφράγισμα εὐφημήσωμεν σοφίας ὡς διδάσκαλον ἀνακράζοντες· Χαίροις, μάκαρ Πορφύριε.

Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ. (Ὑπὸ Εὐαγγέλου Καραδήμου)
Τοῦ Παρακλήτου τὸν ναὸν τὸν ἁγιώτατον καὶ τῆς πανάγνου Θεοτόκου προσφιλέστατον, ἀνυμνήσωμεν Πορφύριον ἐκ καρδίας. Ἀγαπᾷ γὰρ καὶ ἰᾶται πάντας καὶ φρουρεῖ καὶ πρεσβεύει ὅπως τύχωμεν θεώσεως. Ὅθεν κράζομεν· χαίροις, πάτερ Πορφύριε.

Ἕτερον Κοντάκιον. Ἦχος πλ. δ´. Τῇ ὑπερμάχῳ.
Ἁγίων Πάντων ὁ χορός νῦν εὐφραινέσθωσαν καί ὀρθοδόξων τά πληρώματα χαιρέτωσαν, ὅτι ἄρτι τῇ Ἐκκλησίᾳ, λαμπρός ἀστήρ ἐφάνη. Τριάδος τῆς Ἁγίας Σκήτης σεπτῆς, τῶν Καυσοκαλυβίων κόσμος φανείς. Διό κράζομεν, χαίροις πάτερ Πορφύριε.

Μεγαλυνάριον
Χαῖρε καί εὐφραίνου Σκήτη λαμπρά, Καυσοκαλυβίων, ἐν σοί ηὔγασεν ἀληθῶς, ἄστρον καταυγάσαν, τήν οἰκουμένην πάσαν, καί πάντας ἀφυπνίζων, πρός βίον κρείττονα.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον. (Ὑπὸ Εὐαγγέλου Καραδήμου)
Χαίροις χαρισμάτων ὁ θησαυρὸς καὶ τῶν ἰαμάτων ἡ πηγὴ ἡ θαυματουργός. Χαίροις ὁ προφήτης ὁ νέος Ἐκκλησίας, Πορφύριε, τρισμάκαρ, Ἄθωνος καύχημα.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον. (Ὑπὸ Χαραλάμπους Μπούσια)
Χαίροις, ὁ χαρίτων πλησθεὶς πολλῶν ἐν ἐσχάτοις χρόνοις καὶ ἰθύνας πιστοὺς καλῶς πρὸς λειμῶνας θείους, ἀστὴρ θεοσοφίας καὶ ἀκραιφνοῦς ἀγάπης, πάτερ Πορφύριε.

Ἕτερον Μεγαλυνάριον. (Ὑπὸ Ἀδαμαντίας Πιπεράκη)
Χαίροις τῆς Εὐβοίας γόνος ἐσθλός, καὶ ὑπερουσίου τῆς Τριάδος μυσταγωγός· χαίροις τοῦ ἀκτίστου, φωτὸς τοῦ Θαβωρίου, αἱρέτης καὶ δοχεῖον, Πάτερ Πορφύριε.

Πηγή: Αέναη επΑνάσταση, Άγιος Πορφύριος Καυσοκαλιβίτης, Ορθόδοξος Συναξαριστής